Μουσική και Ολυμπιακοί Αγώνες : από τον Κωστή Παλαμά στον Αντόνιο Βιβάλντι.

Πολιτισμός σημαίνει Φως. Ο Ολυμπισμός ήταν πάντοτε φορέας πολιτιστικών αξιών. Δεν είναι τυχαίο που ο
εμπνευστής των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων Πιερ ντε Κουμπερτέν πρότεινε και πέτυχε την εισαγωγή των εικαστικών
τεχνών από το 1912 μέχρι το 1948 στους αγώνες. Η Oμάδα της διαδικτυακής εταιρείας ΔΟΞΑΣ/DOXAS IKE που επέλεξε το
όνομα « Το Φως της Ολυμπίας» δε θα μπορούσε να μην κάνει μνεία στην μουσική ως φορέα πολιτισμού που υπήρξε αέναος
συνοδοιπόρος των Ολυμπιακών Αγώνων.

Η Μουσική ήταν ύψιστης σημασίας για τους αρχαίους Έλληνες. Περί τον 7 ο αιώνα π.Χ. που η Μουσική μέσω της Πυθαγόρειας
κλίμακας διαδόθηκε από την Ελλάδα σε όλες τις ελληνικές αποικίες, καθιερώθηκε ως βασικό μάθημα στην εκπαίδευση. Η
μουσική επίσης συνόδευε κάθε έκφανση της κοινωνικής δραστηριότητας των Ελλήνων σε συγκεντρώσεις, στα
συμπόσια και στους αθλητικούς αγώνες. Τα Πύθια για παράδειγμα ξεκίνησαν ως μουσικοί αγώνες που στη συνέχεια
εξελίχθηκαν σε θεατρικούς και αθλητικούς. Εξ ου και το 1894 όταν διαξάγονταν όλες οι διαβουλεύσεις για την
επανεγκαθίδρυση των ΟΑ στη σύγχρονη εποχή, ο Πιερ ντε Κουμπερτέν επέλεξε να ακουστεί ο Δελφικός Ύμνος που είχε
γραφτεί προς τιμήν του Απόλλωνα.

Τα Ολυμπιακά ιδεώδη του μεγαλύτερου παγκόσμιου αθλητικού εορτασμού που εξυμνούν τον άνθρωπο και την προσπάθεια για την ηθική καταξίωση του μέσω της νίκης, υπήρξαν πηγή έμπνευσης για πλήθος καλλιτεχνών στη διάρκεια των αιώνων.

Στην επίσημη αναβίωση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων το 1896 στην Ελλάδα η Οργανωτική Επιτροπή ανέθεσε
στον ποιητή Κωστή Παλαμά και τον συνθέτη Σπύρο Σαμαρά τη σύνθεση του πρώτου Ολυμπιακού Ύμνου. Ο ύμνος αυτός ήταν
μια υπέροχη προσπάθεια να μετουσιώσουν τα ολυμπιακά ιδεώδη σε Ήχο και Λόγο με σκοπό να εμπνεύσουν και να τιμήσουν όλους τους συμμετέχοντες.

Αυτός ο ύμνος ακούγεται και σήμερα όπου διεξάγονται Ολυμπιακοί Αγώνες και πολλές φορές χωρίς μετάφραση, στην πρωτότυπη ελληνική γλώσσα ως φόρος τιμής στη χώρα που τους γέννησε. Επίσης για να τιμήσει το αρχαιότερο άθλημα των Ολυμπιακών Αγώνων το Πένταθλο, ο Διονύσιος Λαυράγκας συνέθεσε σε στίχους του Ιωάννη Πολέμη το ομώνυμο μουσικό έργο.

Το 1981 στην ταινία «Οι Δρόμοι της Φωτιάς» που πραγματεύεται την πορεία δυο βρετανών δρομέων για την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου στους Ολυμπιακούς αγώνες στο Παρίσι το 1924 ο παγκοσμίου φήμης μουσικοσυνθέτης Βαγγέλης Παπαθανασίου έγραψε μουσική γι’ αυτήν που βραβεύτηκε με Όσκαρ. Ο ίδιος καλλιτέχνης είναι υπεύθυνος για το επίσημο έμβλημα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στην Αθήνα αλλά και τη μουσική για τη Τελετή Παράδοσης της Φλόγας από την Ολυμπία.

΄Ενας άλλος ογκόλιθος της παγκόσμιας σύγχρονης μουσικής ο Μίκης Θεοδωράκης, όταν του ζητήθηκε από την ΔΟΕ να γράψει ένα συμφωνικό έργο για τους αγώνες της Βαρκελώνης το 1992, συνέθεσε έναν ύμνο, το Canto Olympico αφιερωμένο στην ελληνική αθλητική ιδέα καθώς και τη άμεση σύνδεση της με την ιδέα της ειρήνης.

Νεόκοποι αλλά και διάσημοι διεθνείς συνθέτες εμπνεύστηκαν κι εκείνοι από τα υψηλά ιδανικά των Ολυμπιακών Αγώνων καθώς και από μεμονωμένα παραδείγματα αθλητών που υπερέβησαν τα ανθρώπινα όρια για να φτάσουν στην πρόκριση, για να συνθέσουν ποικίλες μουσικές συνθέσεις γύρω από τον Ολυμπισμό. Το 1733 έχουμε την όπερα «L’ Olimpiade» σε λιμπρέτο του διάσημου για την εποχή Ιταλού Πιέτρο Μεταστάσιο και μουσική επένδυση του Αντόνιο Βιβάλντι. Ο παγκόσμιας φήμης Αμερικανός συνθέτης Λέοναρντ
Μπερνστάιν συνέθεσε τον Ολυμπιακό Ύμνο που εγκαινίασε τις εργασίες της Συνόδου της ΔΟΕ το 1981.

Ένας άλλος Αμερικανός συνθέτης και ιδρυτής του μινιμαλισμού ο Φίλιπ Γκλάς συνέθεσε τη μουσική για την έναρξη των ΟΑ στο Λος Άντζελες κατά παραγγελία της ΔΟΕ, το 1984. Στις επόμενες 4 Ολυμπιάδες ανατέθηκε στον βραβευμένο με Όσκαρ Αμερικανό
συνθέτη Τζον Γουίλιαμς η σύνθεση της μουσικής και το αποτέλεσμα είναι το Olympic Fanfare and Theme για τους Ολυμπιακούς του Λος Άντζελες το 1984, the Olympic spirit για τους Ολυμπιακούς της Σεούλ το 1988, the Summon the Heroes για της Ατλάντας το 1996 και το Call of the Champions για τους  χειμερινούς του Salt Lake το 2002.

Για τους αγώνες της Βαρκελώνης το 1992 ο Άντριου Λόιντ Βέμπερ συνέθεσε το «Amigos para siempre» (Φίλοι για πάντα) που ερμήνευσαν η διάσημη Αγγλίδα σοπράνο Σάρα Μπράιτμαν και ο παγκοσμίου φήμης Ισπανός τενόρος Χοσέ Καρέρας. Παρότι η συμμετοχή καλλιτεχνών όπως μουσικοί, γλύπτες και ζωγράφοι μετά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα διακόπηκε και  οι αγώνες μετατράπηκαν σε αμιγώς αθλητικοί, οι Ολυμπιακοί Αγώνες δε σταμάτησαν ούτε στο ελάχιστο να εμπνέουν τους καλλιτέχνες ανά τον κόσμο να δημιουργούν αριστουργήματα (chef d’oevre, capo di lavoro, masterpiece) ορμώμενα από τα παγκόσμια αθλητικά ιδεώδη για να ρίχνουν άπλετο το Φως του Πολιτισμού καταγεγραμμένο σε νότες και χαραγμένο στις ψυχές των ανθρώπων.

*Υπεύθυνη για τη δημιουργία των κειμένων για «Το Φως της Ολυμπίας» Μαρία-Άννα Δαφνοπούλου email:[email protected]