Είναι μία παραδοσιακή βραζιλιάνικη πολεμική τέχνη, που συνδυάζει το χορό, τη μουσική και τη σωματική άσκηση, αλλά ο βασικός στόχος και η βαθύτερη φιλοσοφία της είναι το αίτημα της ελευθερίας. Δημιουργήθηκε από τους Αφρικανούς σκλάβους της Βραζιλίας γύρω στα 1600.

Η Capoeira δεν είναι απλώς μια πολεμική τέχνη, είναι ένας τρόπος έκφρασης, που έχει έναν στόχο: να σε απελευθερώσει από όσα σε καταπιέζουν, όσα φοβάσαι, όσα σε κρατούν εγκλωβισμένο.

Ανακηρύχτηκε το 2014 από την UNESCO ως Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας, τόσο για την ιστορία της και τον τρόπο εξάσκησής της, όσο και για τον κοινωνικό ρόλο που έχει σήμερα. Τα τελευταία χρόνια η σπουδαία αυτή τέχνη έχει βρει και στη χώρα μας πολλούς θαυμαστές. Ποια όμως είναι η φιλοσοφία της; Πώς μαθαίνεται; Σε τι θα σας ωφελήσει;

Πολλές φορές μοιάζει περισσότερο με χορό, παρά με πολεμική τέχνη, συνδυάζοντας μουσική και τραγούδια, για να δίνει την εντύπωση πως δεν αποσκοπεί σε οποιαδήποτε επιθετική συμπεριφορά. Με αυτόν τον τρόπο επέζησε μέσα στους αιώνες.

Πώς παίζουμε Capoeira 

Η Capoeira διαφέρει από πολλές πολεμικές τέχνες, γιατί δεν είναι αγωνιστική και δεν αποτελεί ολυμπιακό άθλημα. Το παιχνίδι (jogo) πάντα γίνεται μεταξύ δύο ανθρώπων (camarades) μέσα σε έναν κύκλο (roda), που σχηματίζεται από τους υπόλοιπους, οι οποίοι το παρακολουθούν και λειτουργούν ως ένας είδος Χορού. Στην «κορυφή» του κύκλου, στέκει πάντα η ζωντανή ορχήστρα (bateria) .

Το βασικό όργανό της, αυτό που δίνει το ρυθμό, είναι το μονόχορδο berimbau. Αυτό το συνοδεύουν αρκετά αφρικανικά κρουστά, όπως το atabaque, agogo, το reco-reco και το pandeiro, και φυσικά οι φωνές του συνόλου και τα παλαμάκια του Χορού, που κρατούν το ρυθμό. Συνηθίζεται αυτός που παίζει το berimbau να τραγουδάει μόνος του και το σύνολο να απαντάει ρυθμικά. Η ενέργεια του Χορού είναι καθοριστική κι επηρεάζει τους capoeiristas. H roda είναι ένας ζωντανός οργανισμός με τον δικό του παλμό, κάθε στιγμή του είναι μοναδική και δεν πρόκειται να επαναληφθεί.

Ποιος είναι ο στόχος μέσα στη roda; 

Στην capoeira δεν υπάρχει ξεκάθαρα νικητής και νικημένος. Δεν υπάρχουν κανόνες, απαγορεύσεις, πόντοι και άλλα τέτοια που καθορίζουν τις περισσότερες πολεμικές τέχνες. Υπάρχει όμως στρατηγική, και αυτό είναι που επιδιώκεται μέσα σε ένα παιχνίδι. Ο Capoeirista μπαίνει μέσα στο παιχνίδι με στόχο να αφουγκραστεί τον αντίπαλό του, να κατανοήσει τη στρατηγική του και αναλόγως να δομήσει και να εφαρμόσει τη δική του, προκειμένου να τον εγκλωβίσει, να τον ακινητοποιήσει και να σπάσει την κανονικότητα και τον ρυθμό του.

Σε καμία περίπτωση δεν στοχεύει στο να τραυματίσει πραγματικά και να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα υγείας στον αντίπαλό του. Οι πράξεις, όσο σκληρές και αν είναι, στη βάση τους δεν είναι πραγματικά βίαιες. Οι capoeiristas πάντα παίζουν με το χαμόγελο στα χείλη, σέβονται τον συνομιλητή τους και αγαπούν αυτόν τον αυτοσχέδιο σωματικό διάλογο που αναπτύσσεται με τον αντίπαλό τους.

Πότε αρχίζει κάποιος να παίζει capoeira;

Κυριολεκτικά από την πρώτη μέρα. Όλοι μπορούν να παίξουν μέσα σε αυτόν τον ανθρώπινο κύκλο. Αρκεί να έχουν ανοιχτές τις αισθήσεις τους για να δεχθούν την ενέργεια του αντιπάλου τους και να αντιδράσουν, στέλνοντας πίσω τη δική τους. Το επίπεδο της ετοιμότητας, σωματικής και πνευματικής, εξαρτάται πάντα από τους υποκειμενικούς παράγοντες του κάθε μαθητευόμενου. To σίγουρο είναι πως δεν υπάρχουν ηλικιακοί περιορισμοί- ο καθένας μπορεί να παίξει και ανάλογα με τις δυνατότητές του και τον χαρακτήρα του συμβάλλει στην εξέλιξη της τέχνης.

Γιατί κάποιος να καταπιαστεί με αυτή την τέχνη;

H τέχνη αυτή έχει να κάνει με την εξάσκηση της αντίληψης, της σκέψης, της δράσης, της πλαστικότητας του σώματος, των ακραίων στιγμών που μπορεί να φτάσει, του εσωτερικού και του εξωτερικού ρυθμού και κυρίως της παρατήρησης .
Κυρίως όμως η Capoeira είναι ένας τρόπος κοινωνικοποίησης και θέτει τα πραγματικά θεμέλια συλλογικότητας και αλληλοσεβασμού, που απαιτεί κάθε κοινωνία για την ομαλή συνύπαρξη των μελών της.

Ξεκίνησε ως μέσο αντίστασης από τους Αφρικανούς σκλάβους και παραμένει ένα εξίσου σημαντικό μέσο αντίστασης ενάντια σε οποιαδήποτε μορφή καταπίεσης βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος.

Μέσω αυτής καταπολεμάται η μοναξιά, ο φόβος, ο θυμός, κάθε εγκληματική συμπεριφορά, οι διακρίσεις και τα προσωπικά εμπόδια. Παράλληλα, είναι ένα μέσο φυσικής άσκησης , που κάνει καλό στην υγεία και δη στους πνεύμονες, γιατί είναι αερόβια γυμναστική, που αν ασχοληθείς συστηματικά σε ωθεί σε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής.

Η capoeira έχει κάνει πλέον το γύρω του κόσμου. Εξασκείται από όλες τις ηλικίες, τα φύλα και τους πιστούς όλων των θρησκειών. Επίσης πολλοί είναι οι δάσκαλοι που έχουν αφοσιωθεί στη μετάδοση της τέχνης σε ανθρώπους με προβλήματα όρασης και ακοής, κινητικές δυσκολίες και νοητική στέρηση.