Γιατί η δημοσιογραφία δεν είναι δημόσιες σχέσεις

Στην εποχή της ταχύτητας, της υπερπληροφόρησης και της διαρκούς προβολής, η διάκριση μεταξύ δημοσιογραφίας και δημόσιων σχέσεων μοιάζει μερικές φορές δυσδιάκριτη για το ευρύ κοινό. Ωστόσο, η ουσιαστική διαφορά παραμένει θεμελιώδης και καθορίζει όχι μόνο το ρόλο των επαγγελματιών της ενημέρωσης, αλλά και τη σχέση της κοινωνίας με την αλήθεια.

Η δημοσιογραφία δεν είναι εργαλείο για να χρωματίζεται η πραγματικότητα, ούτε μηχανισμός που επιτρέπει σε πρόσωπα, οργανισμούς ή θεσμούς να προβάλλονται υπό ευνοϊκό φως. Δεν γράφει για να ικανοποιήσει προτιμήσεις, να κερδίσει εντυπώσεις ή να κατασκευάσει μια επιφανειακή εικόνα. Η δημοσιογραφία είναι υποχρέωση απέναντι στην αλήθεια, τη διαφάνεια και την κοινωνία. Κάθε άρθρο, κάθε ρεπορτάζ, κάθε έρευνα οφείλει να αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα όπως είναι, ακόμη και όταν αυτή ενοχλεί, αμφισβητεί ή προκαλεί αντιδράσεις.

Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι η δημοσιογραφία καλείται να αναδείξει όσα κάποιοι προσπαθούν να αποκρύψουν. Εργαζόμενοι που βιώνουν αδικίες, πολίτες που στερούνται βασικές υπηρεσίες, κοινωνικές ομάδες που παραμένουν αόρατες, καταγγελίες που αντιμετωπίζονται με αδιαφορία ή ακόμη και ευθύνες που επιχειρούνται να συγκαλυφθούν: όλα αυτά είναι πεδία που η δημοσιογραφία πρέπει να φωτίζει. Και δεν μπορεί να το κάνει αν το μόνο μέλημά της είναι η εικόνα και όχι η ουσία.

Οι δημόσιες σχέσεις, αντίθετα, έχουν εντελώς διαφορετικό στόχο: να προβάλλουν, να πείσουν, να ενισχύσουν τη φήμη. Εδώ τα λόγια συχνά αντικαθιστούν τις πράξεις, η εικόνα επισκιάζει την ουσία και η αλήθεια προσαρμόζεται ώστε να εξυπηρετεί συμφέροντα. Οι δεξιότητες μπορεί να είναι εντυπωσιακές, αλλά η ουσία τους περιορίζεται στη διαχείριση της εικόνας και όχι στην αποκάλυψη της πραγματικότητας.

Η δημοσιογραφία, για να παραμείνει αξιόπιστη, πρέπει να λειτουργεί αυτόνομα, με συνέπεια και ανεξαρτησία. Ο δημοσιογράφος δεν μπορεί να είναι εκπρόσωπος κανενός και δεν πρέπει να περιορίζεται από την πολιτική, οικονομική ή κοινωνική πίεση. Η αξιοπιστία του μετριέται από την ακρίβεια των πληροφοριών, την τεκμηρίωση, τη διασταύρωση στοιχείων και τη δυνατότητα να παρουσιάζει όσα δεν βολεύουν, όσα είναι δυσάρεστα ή αμήχανα για τους ισχυρούς.

Το 2025 υπήρξε μια χρονιά που απέδειξε πόσο κρίσιμη είναι αυτή η διάκριση.
Θέματα που κάποιοι προσπάθησαν να «θαφτούν»—υποστελέχωση νοσοκομείων, καθυστερήσεις έργων, εργασιακές αδικίες, κοινωνικές ανισότητες—αναδείχθηκαν χάρη σε μέσα που επέμειναν να κάνουν το καθήκον τους, όπως τα site newsgf.net, iliatoday και το ραδιόφωνο Ionion FM. Αυτές οι φωνές απέδειξαν ότι η δημοσιογραφία υπάρχει για να φωτίζει τη σκοτεινή πλευρά της πραγματικότητας, όχι για να τη συγκαλύπτει με ωραία λόγια ή υποσχέσεις.

Στην πράξη, η δημοσιογραφία λειτουργεί σαν καθρέφτης: δείχνει την κοινωνία όπως είναι, όχι όπως θέλουν κάποιοι να φαίνεται. Και η κοινωνία, με τη σειρά της, χρειάζεται να τη στηρίζει και να την εμπιστεύεται, γιατί μόνο μέσα από την ανεξάρτητη ενημέρωση μπορεί να κρίνει σωστά, να απαιτήσει λογοδοσία και να διεκδικήσει δικαιοσύνη.

Η διαφορά, λοιπόν, είναι ξεκάθαρη:
Δημοσιογραφία: φωτίζει, ελέγχει, καταγράφει, αναδεικνύει την αλήθεια.
Δημόσιες σχέσεις: προβάλλουν, πείθουν, διαχειρίζονται εικόνες, κρύβουν αλήθειες.

Στην εποχή των fake news, των υπερπληροφοριακών περιβαλλόντων και της συνεχούς πίεσης για «εντυπωσιακά» μέσα ενημέρωσης, η δημοσιογραφία καλείται να επιμένει στην ουσία και στην αλήθεια. Δεν είναι εύκολος δρόμος. Είναι όμως ο μόνος δρόμος που διασφαλίζει ότι η κοινωνία ενημερώνεται, κατανοεί και μπορεί να δράσει με γνώση και κρίση.

Στο τέλος, η δημοσιογραφία δεν είναι δημόσιες σχέσεις. Είναι ευθύνη, επιμονή και φωνή για όσους δεν ακούν. Είναι η αλήθεια που δεν παραμορφώνεται από συμφέροντα, η φωνή των πολιτών και η υπενθύμιση ότι η ενημέρωση είναι το θεμέλιο της κοινωνικής λογοδοσίας και της δημοκρατίας.