Πόσα μάθαμε από τις φωτιές στην Ηλεία του 2007;

Δεκαοκτώ χρόνια μετά την ανείπωτη τραγωδία, τα ερωτήματα παραμένουν ανοιχτά

Το καλοκαίρι του 2007 χαράχτηκε ανεξίτηλα στη συλλογική μνήμη της Ηλείας και ολόκληρης της Ελλάδας. Οι φονικές πυρκαγιές που σάρωσαν την περιοχή κόστισαν τη ζωή σε 63 ανθρώπους, αφάνισαν χωριά, χιλιάδες στρέμματα δασών και καλλιεργειών, και άφησαν πίσω τους μια πληγή που ακόμη δεν έχει επουλωθεί. Η αρχαία Ολυμπία κινδύνευσε να χαθεί στις φλόγες, ενώ η διεθνής κοινότητα παρακολουθούσε συγκλονισμένη.

Οι υποσχέσεις και η πραγματικότητα

Από τις πρώτες μέρες, η τότε κυβέρνηση μίλησε για «πρωτοφανές φαινόμενο» και δεσμεύτηκε να μην ξαναβιώσει η χώρα παρόμοια καταστροφή. Υποσχέσεις για αντιπυρικές ζώνες, καλύτερη δασοπροστασία, ενίσχυση της Πυροσβεστικής και συνεργασία των αρμόδιων υπηρεσιών διατυπώθηκαν με βαρύγδουπες δηλώσεις. Όμως, σχεδόν δύο δεκαετίες μετά, οι ίδιες αδυναμίες παραμένουν: καθυστερημένοι καθαρισμοί δασών, έλλειψη πρόληψης, προβλήματα στον συντονισμό, πολιτική εκμετάλλευση της τραγωδίας.

Η κοινωνία της Ηλείας

Οι κάτοικοι, που βίωσαν τον όλεθρο, γνωρίζουν καλύτερα από όλους ότι η φύση δεν συγχωρεί. Πολλοί μιλούν για χαμένες ευκαιρίες: η ανασυγκρότηση που εξαγγέλθηκε έμεινε μισή, τα χωριά ερημώθηκαν ακόμη περισσότερο, η παραγωγή συρρικνώθηκε. Κι όμως, μέσα από τις στάχτες γεννήθηκαν και παραδείγματα αλληλεγγύης. Εθελοντικές ομάδες, οργανώσεις και απλοί πολίτες στάθηκαν στο πλευρό των πυρόπληκτων, δείχνοντας τι σημαίνει κοινωνικό κεφάλαιο.

Τι μάθαμε τελικά;

Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Ναι, έγιναν κάποια βήματα: βελτιώθηκαν τα μέσα επιτήρησης, αναπτύχθηκαν εθελοντικά δίκτυα πυροπροστασίας, υπήρξε μεγαλύτερη διεθνής στήριξη. Όμως, ο πυρήνας του προβλήματος –η απουσία συνεκτικής στρατηγικής πρόληψης και η ασυνέχεια του κράτους– παραμένει. Οι φωτιές στη Δυτική Ελλάδα τα επόμενα χρόνια, όπως και σε άλλες περιοχές της χώρας, δείχνουν ότι δεν έχουμε μάθει όσο θα έπρεπε.

Ένα μήνυμα για το μέλλον

Οι φωτιές του 2007 δεν ήταν μόνο μια τοπική τραγωδία, αλλά μια υπενθύμιση ότι η κλιματική κρίση, οι αδυναμίες της πολιτείας και η εγκατάλειψη της υπαίθρου συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα. Το ερώτημα «πόσα μάθαμε;» ίσως να μην έχει ακόμα απαντηθεί. Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι κάθε νέα πυρκαγιά που ξεσπά, κάθε χωριό που κινδυνεύει, κάθε δάσος που χάνεται, μας φέρνει αντιμέτωπους με την ίδια αλήθεια: αν δεν δράσουμε με συνέπεια, η ιστορία θα επαναλαμβάνεται.