Η Αποξένωση της Κοινωνίας: Όταν η Αδιαφορία Γίνεται Κανονικότητα

Στη σύγχρονη κοινωνία, παρατηρείται συχνά ένα ανησυχητικό φαινόμενο: η αδιαφορία των πολιτών απέναντι σε ζητήματα που επηρεάζουν άμεσα τη ζωή τους και το μέλλον τους.

Από την τοπική αυτοδιοίκηση έως τις εθνικές πολιτικές αποφάσεις, πολλές φορές οι πολίτες περιορίζονται στο ρόλο του παρατηρητή, χωρίς να συμμετέχουν ενεργά ή να διεκδικούν τα δικαιώματά τους.

Ζούμε σε έναν κόσμο που περιστρέφεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα, γεμάτο πληροφορίες, ειδήσεις, και εξελίξεις. Ωστόσο, μέσα σε αυτόν τον καταιγισμό, παρατηρούμε συχνά ένα παράδοξο φαινόμενο: την ολοένα και αυξανόμενη αδιαφορία των πολιτών για ζητήματα που τους αφορούν άμεσα. Από την πολιτική και την οικονομία μέχρι το περιβάλλον και τα κοινωνικά δικαιώματα, ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας μοιάζει να έχει αποστασιοποιηθεί, να έχει παραιτηθεί, αφήνοντας τις εξελίξεις να τρέχουν ανεξέλεγκτα.

Αυτή η αδιαφορία δεν είναι μια απλή παθητική στάση. Είναι ένα σύνθετο κοινωνικό φαινόμενο που πηγάζει από διάφορες αιτίες. Μία από τις κυριότερες είναι η απογοήτευση. Οι πολίτες νιώθουν ότι η φωνή τους δεν ακούγεται και ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται από έναν κλειστό κύκλο εξουσίας, μακριά από τις πραγματικές τους ανάγκες. Η επαναλαμβανόμενη εμπειρία της μη εκπλήρωσης των προσδοκιών, των ψεύτικων υποσχέσεων και της αναποτελεσματικότητας των θεσμών οδηγεί μοιραία σε μια αίσθηση ματαιότητας.

Γιατί να νοιαστεί κανείς, όταν οι προσπάθειές του φαίνονται άχρηστες; Ένας άλλος παράγοντας είναι η υπερπληροφόρηση και η πολυπλοκότητα των ζητημάτων. Τα σύγχρονα θέματα είναι τόσο περίπλοκα που απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις για να τα κατανοήσει κανείς σε βάθος. Η ροή πληροφοριών είναι τόσο μεγάλη που είναι εύκολο να χαθεί κανείς, να νιώσει σύγχυση, ή ακόμα και να αποκτήσει μια επιφανειακή και παραπλανητική εικόνα.

Η αδυναμία του ατόμου να επεξεργαστεί όλο αυτό τον όγκο δεδομένων οδηγεί συχνά στην παραίτηση. Είναι ευκολότερο να κλείσεις την τηλεόραση ή να κάνεις scroll down στα social media παρά να προσπαθήσεις να αποκωδικοποιήσεις ένα σύνθετο πρόβλημα. Η αδιαφορία αυτή δεν είναι χωρίς συνέπειες. Το πιο σημαντικό είναι ότι διαβρώνει τη δημοκρατία. Όταν οι πολίτες παύουν να συμμετέχουν, ακόμα και με την απλή άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος, η εξουσία μένει απροστάτευτη από τον έλεγχο και τη λογοδοσία.

Ο κίνδυνος να ληφθούν αποφάσεις που εξυπηρετούν τα συμφέροντα των λίγων, εις βάρος των πολλών, είναι άμεσος. Η πολιτική ζωή μετατρέπεται σε ένα θέατρο όπου οι “ηθοποιοί” παίζουν χωρίς κοινό, και η μοίρα της κοινωνίας καθορίζεται από αποφάσεις που λαμβάνονται σε κλειστά γραφεία. Ωστόσο, η αδιαφορία μπορεί να αποτελέσει και μια κρυφή ευκαιρία. Μια ευκαιρία για αφύπνιση, για αναζήτηση νέων τρόπων συμμετοχής.

Μπορεί να μας ωθήσει να ανακαλύψουμε ξανά την αξία της συλλογικής δράσης, του διαλόγου, και της διεκδίκησης. Η αδιαφορία μπορεί να σπάσει μόνο όταν οι πολίτες αντιληφθούν ότι η σιωπή τους είναι η πιο δυνατή φωνή που δίνει τη συγκατάθεσή τους σε αυτά που συμβαίνουν. Είναι ώρα να καταλάβουμε ότι η αδιαφορία δεν είναι πολυτέλεια.

Είναι ένα κόστος που πληρώνουμε όλοι, και μάλιστα πολύ ακριβά. Η ενεργή συμμετοχή, η κριτική σκέψη, και η συνειδητή επιλογή είναι τα αντίδοτα σε αυτήν την κοινωνική νόσο. Ας πάψουμε να είμαστε απλοί παρατηρητές της ζωής μας. Ας γίνουμε ξανά πρωταγωνιστές.