Ξαναζωντανεύει το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία στην Αρχαία Ολυμπία.

Για πρώτη φορά παγκοσμίως, με την εγκυρότητα του Μουσείου Κοτσανά Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας, ανακατασκευάστηκε με εξαιρετικές λεπτομέρειες το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία, που αποτελούσε ένα από τα 7 θαύματα της αρχαιότητας. Είχε κατασκευαστεί από τον Φειδία, το σπουδαιότερο γλύπτη της αρχαιότητας, το 430 π.Χ. ως το λατρευτικό άγαλμα του ομώνυμου ναού
στην Αρχαία Ολυμπία.

Μετά από 3 χρόνια έρευνας, μελέτης και κατασκευής, με απόλυτη τεκμηρίωση, βασισμένη στις υπάρχουσες βιβλιογραφικές και αρχαιολογικές πηγές, ανακατασκευάστηκε το περίφημο άγαλμα του Δία από τον ιδρυτή του Μουσείου. Το χρυσελεφάντινο άγαλμα παρουσιάζεται στην έκθεση «ΟΙ ΔΥΟ ΘΕΟΙ» που συμπεριλαμβάνει τον Κολοσσό της Ρόδου και αποτελεί τμήμα μιας ευρύτερης έκθεσης με θέμα «Τα 7 θαύματα της αρχαιότητας».

Η έκθεση θα παρουσιάζεται για τρεις μήνες από 1/7 έως 30/9 σε εκθεσιακό χώρο επί της οδού Γ. Δούμα στο κέντρο της αρχαίας Ολυμπίας. Σημειώνεται ότι θα λειτουργήσει με ελεύθερη είσοδο για το κοινό από την 1 Ιουλίου έως τις 10 Ιουλίου 2022, οπότε και θα
πραγματοποιηθούν και τα εγκαίνια της έκθεσης την ίδια ημέρα (Κυριακή 20.00).

Ο ένθρονος θεός αναπαρίσταται σύμφωνα με τα αρχαία νομίσματα της Ήλιδας, που αποτυπώνουν πιστά τη μορφή του ενώ οι συνολικές και οι επιμέρους διαστάσεις του (υπό κλίμακα) αντιστοιχούν με αυτές που διασώζει ο Καλλίμαχος και συνάδουν με τα αρχαιολογικά ευρήματα της βάσης του.

Το ανακατασκευασμένο άγαλμα περιλαμβάνει όλον το λεπτομερή διάκοσμο και τις παραστάσεις που περιγράφει με σαφήνεια ο περιηγητής Παυσανίας στα «Ηλειακά» του:

«Ο θεός κάθεται σε θρόνο και είναι κατασκευασμένος με χρυσάφι και ελεφαντόδοντο. Στο κεφάλι του φέρει στεφάνι που αποτελεί απομίμηση κλωναριών ελιάς. Στο χέρι του κρατάει χρυσελεφάντινη Νίκη που κρατάει μια ταινία και έχει στεφάνι στο κεφάλι. Στο αριστερό χέρι του υπάρχει σκήπτρο στολισμένο με όλων των ειδών τα μέταλλα. Το πουλί που κάθεται επάνω στο σκήπτρο είναι αετός. Τα υποδήματα του είναι από χρυσάφι, όπως και το ιμάτιό του. Στο ιμάτιο παριστάνονται μορφές ζώων και άνθη κρίνων. Ο θρόνος είναι στολισμένος με χρυσάφι και πολύτιμες πέτρες, καθώς και με έβενο και ελεφαντόδοντο. Υπάρχουν επάνω του ζωγραφισμένες
εικόνες και αγάλματα. Tέσσερις Νίκες απεικονίζονται σαν χορεύτριες σε κάθε πόδι του θρόνου και άλλες δύο χαμηλότερα στη βάση καθενός ποδιού. Σε καθένα από τα δύο μπροστινά πόδια του θρόνου παριστάνονται παιδιά των Θηβαίων αρπαγμένα από σφίγγες και κάτω από τις σφίγγες παριστάνονται ο Απόλλων και η Άρτεμη να σκοτώνουν με τα τόξα τους τα παιδιά της Νιόβης.

Ανάμεσα στα πόδια του θρόνου υπάρχουν τέσσερις δοκοί, καθένας από τους οποίους εκτείνεται από το ένα πόδι ως το άλλο.

Στη δοκό που βρίσκεται αντίκρυ από την είσοδο (του ναού) υπάρχουν οκτώ αγάλματα που παριστάνουν παλιά αγωνίσματα. Ο νέος που δένει μόνος του την ταινία του νικητή γύρω από το κεφάλι του λένε πως μοιάζει με τον Παντάρκη, έναν νεαρό από την Ήλιδα που
κέρδισε στην πάλη μεταξύ παιδιών και τον είχε ερωτευθεί ο Φειδίας. Στις άλλες δοκούς εικονίζεται η ομάδα των ηρώων που μαζί με τον Ηρακλή πολέμησαν εναντίον των Αμαζόνων. Όλοι οι αντίπαλοι είναι εικοσιεννέα. Ανάμεσα στους συμπολεμιστές του Ηρακλή έχει τη θέση του και ο Θησέας.

Τον θρόνο δεν τον υποβαστάζουν μόνο τα πόδια, αλλά και κίονες ισάριθμοι με τα πόδια, που υψώνονται ανάμεσά τους. Δεν είναι όμως δυνατόν να εισδύσει κανείς κάτω από τον θρόνο, υπάρχουν χωρίσματα σαν τοίχοι που το εμποδίζουν αυτό. Το φράγμα αντίκρυ στην είσοδο (του ναού) είναι βαμμένο απλώς με γαλάζιο χρώμα.

Στα άλλα υπάρχουν ζωγραφιές του ζωγράφου Παναίνου: Ο Άτλας, ο οποίος παριστάνεται να βαστάζει τον ουρανό και τη γη, ενώ ο Ηρακλής στέκεται δίπλα, έτοιμος να δεχθεί το φορτίο του, ο Θησέας και ο Πειρίθους, η Ελλάδα και η Σαλαμίνα, η οποία κρατάει στο χέρι κοσμήματα που συνηθίζουν να βάζουν στα άκρα των πλοίων, το κατόρθωμα του Ηρακλή με το λιοντάρι της Νεμέας, το ανοσιούργημα του Αίαντα σε βάρος της Κασσάνδρας, η Ιπποδάμεια, η κόρη του Οινομάου, μαζί με τη μητέρα της, ο Προμηθέας που είναι ακόμη δέσμιος στον Καύκασο, ενώ ο Ηρακλής ετοιμάζεται να τον βοηθήσει, γιατί σύμφωνα με την παράδοση σκότωσε τον αετό που τον βασάνιζε και τον απάλλαξε από τα δεσμά, η Πενθεσίλεια που πεθαίνει και ο Αχιλλέας που την υποβαστάζει και τέλος δύο Εσπερίδες που φέρνουν τα μήλα, των οποίων η φρούρηση τους είχε ανατεθεί κατά την παράδοση.

Στα ψηλότερα σημεία του θρόνου, φιλοτέχνησε ο Φειδίας από τη μια μεριά τρεις Χάριτες και από την άλλη τρεις Ώρες, που αναφέρονται ως κόρες του Δία. Το υποπόδιο, έχει σκαλισμένα χρυσά λιοντάρια, καθώς και παράσταση της μάχης του Θησέα κατά των Αμαζόνων, που είναι το πρώτο ανδραγάθημα των Αθηναίων εναντίον αλλοφύλλων. Πάνω στο βάθρο, όπου στηρίζεται ο θρόνος και ό,τι άλλο κοσμεί τον Δία, υπάρχουν χρυσές παραστάσεις: o Ήλιος ανεβασμένος στο άρμα του, ο Δίας και η Ήρα, ο Ήφαιστος και η Χάρις, ο Ερμής, η Εστία, ο Έρωτας που δέχεται την Αφροδίτη καθώς βγαίνει από τη θάλασσα και η Πειθώ που τη στεφανώνει, ο Απόλλωνας με την Άρτεμη, η Αθηνά και ο Ηρακλής, η Αμφιτρίτη και ο Ποσειδώνας και η Σελήνη….».

Οι εκατόν εβδομήντα τρεις συνολικά μορφές που στολίζουν τη βάση, το υποπόδιο και τον θρόνο του Δία, φέρουν τα “Φειδιακά” χαρακτηριστικά και είναι βασισμένες άλλοτε σε ρωμαϊκά αντίγραφα μορφών του αγάλματος και άλλοτε σε αντίστοιχα γλυπτά της εποχής κατασκευής του αγάλματος.