Μια γλυκιά καλοκαιρινή νύχτα…

του Γιώργου Φάκου

Είναι μια γλυκιά καλοκαιρινή νύχτα η αποψινή, με το φεγγάρι να ρίχνει το αχνό του φως κάθε φορά που καταφέρνει να ξεγλιστρήσει πίσω από τα σύννεφα. Τ’ αστέρια λάμπουν στον ουρανό σαν μικρά διαμαντάκια. Λένε πως στ’ αστέρια κατοικούν οι ψυχές αυτών που έφυγαν από κοντά μας. Αλήθεια; Ψέματα; Κάποια στιγμή ίσως το ανακαλύψουμε…

Κοιτάω τη σελήνη και σκέφτομαι ότι πολλοί μύθοι αναφέρονται σε αυτή που είναι το φωτεινότερο σώμα στην ουράνια σφαίρα μετά τον ήλιο. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η θεά Άρτεμης είχε χρηματίσει βασίλισσά της. Τα ινδικά χειρόγραφα αναφέρουν ότι οι αρχαίοι Έλληνες πολέμησαν εναντίον των κατοίκων της και των συμμάχων της.

Ο Σωκράτης την είχε χαρακτηρίσει μεγάλη κούφια σφαίρα που στο εσωτερικό της υπάρχουν θάλασσες και στεριές που κατοικούν άνθρωποι σαν κι εμάς. Ο αρχαίος φιλόσοφος, μαθηματικός και θεωρητικός της μουσικής, Πυθαγόρας, επέμενε ότι η σελήνη κατοικείται από θεϊκά όντα όμοια με τους ανθρώπους, ενώ ο φιλόσοφος και αστρονόμος Αναξαγόρας δίδασκε ότι κατοικείται και διαθέτει λόφους και φαράγγια. Ο άνεμος, άλλοτε πιο δυνατός κι άλλοτε πιο αδύναμος, ταρακουνάει στη δύναμή του τα δέντρα της γειτονιάς.

Ο Ησίοδος μίλαγε για τρεις ανέμους: Τον Ζέφυρο , που είναι η προσωποποίηση του δυτικού ανέμου, τον Βορέα [η προσωποποίηση του βόρειου ανέμου, που κατέβαινε από τη Θράκη κι έφερνε χαλάζι και χιόνι] και το Νότο, αλλά ο Όμηρος συμπεριέλαβε και τον Εύρο που είναι ανατολικός ή νοτιοανατολικός. Στην ελληνική μυθολογία ο θεός των ανέμων, ο Αίολος, κρατά τους ανέμους στον ασκό του και τους ελευθερώνει μετά από εντολή του Δία. Ο αέρας που μπαίνει από την ανοικτή μπαλκονόπορτα δίπλα μου, μαστιγώνει απαλά το πρόσωπό μου. Ο αέρας συμβολίζει την ορμή, την ώθηση, τη τόλμη, γι’ αυτό ταιριάζει περισσότερο σε πολεμιστές.

Με τον όρο «πολεμιστής» δεν αναφέρομαι σε αυτούς που πάνε στο πόλεμο για να σκοτώσουν ή να σκοτωθούν, αλλά για τους πολεμιστές της ζωής, που δεν δειλιάζουν μπροστά σε κανένα εμπόδιο, σε καμία δυσκολία. Στους αγωνιστές της ζωής!

Ο κάθε άνθρωπος είναι πολεμιστής, που μάχεται καθημερινά να κερδίσει τη ζωή του. Καθώς πορεύεται ανάμεσα στις μάχες που αναγκάζεται να δίνει, δεν έχει ν’ αντιμετωπίσει μόνο λάθη, στεναχώριες και πληγές που μόλις σταματήσουν να αιμορραγούν δημιουργούν ανεξίτηλα σημάδια αλλά κι εμπόδια που δυσκολεύουν περισσότερο τη πορεία του.

Όμως, σαν μαχητής που είναι συνεχίζει το δρόμο του. Πέφτει και ξανασηκώνεται. Δεν είναι δειλός. Ο δειλός αποφεύγει τη μάχη γιατί φοβάται, ο πολεμιστής νιώθει το φόβο αλλά μπορεί να τον δαμάσει, να τον κάνει φίλο και σύμμαχό του.

Και προχωράει μέχρι να φτάσει στον προορισμό του! Δεν μένει στάσιμος. Η απογοήτευση δεν τον λυγίζει. Κι αν για λίγο σταθεί είναι για να εξυπηρετήσει το σκοπό του. Σε λίγο θα σφίξει τα δόντια, θα κάνει πέτρα τη καρδιά και το μυαλό του και θα συνεχίσει. Στο δρόμο της ζωής του θα βρεθεί μπροστά σε προκλήσεις, σε εμπόδια που θα μοιάζουν ανυπέρβλητα, σε αδικίες, σ τραγωδίες… αλλά διατηρεί τη πίστη του ζωντανή, διατηρεί ζωντανό το όραμά του. Το όραμα εκείνο, που τον κάνει ν’ αντέχει όλα τα δεινά: τις αγωνίες, τη φτώχεια, τη κούραση, τη σκληρή δουλειά, την απόρριψη… Και βέβαια λατρεύει τα ρίσκα.

Αν δεν ρισκάρει για να κάνει όσα θέλει πιστεύει πως ήρθε η ώρα να πεθάνει. Δεν υπάρχει για τον πολεμιστή μέση λύση. Κάθε βήμα του είναι κι ένα μάθημα. Και μαθαίνει πληρώνοντας το κόστος, ενίοτε οδυνηρό. Υπάρχουν στιγμές που λυγίζει κάτω από το βάρος των δυσκολιών, κάτω από το αβάσταχτο βάρος των ποικίλλων προβλημάτων, όμως συνεχίζει το δρόμο του με ακλόνητη αποφασιστικότητα για να ολοκληρώσει το σκοπό του. Επειδή, ο καθένας από εμάς, όταν ερχόμαστε σε τούτο τον κόσμο και μέχρι να φύγουμε οριστικά, πρέπει να έχουμε αφήσει το στίγμα μας για την επόμενη χρονιά.

Έγραψε ο Αμερικάνος φιλόσοφος, δοκιμιογράφος και ποιητής, Ραλφ Βάλντο Εμερσον:

«Να γελάς συχνά και πολύ, να κερδίζεις το σεβασμό των έξυπνων ανθρώπων και την τρυφερότητα των παιδιών. Να κερδίζεις την εκτίμηση έντιμων κριτικών και να αντέχεις την προδοσία των ψεύτικων φίλων, να εκτιμάς την ομορφιά, να ανακαλύπτεις τον καλύτερο εαυτό των άλλων, να αφήσεις τον κόσμο λίγο καλύτερο, είτε μ’ ένα σωστό παιδί, είτε μ’ έναν ανθισμένο κήπο ή κάποιο κοινωνικό έργο. Να ξέρεις ότι έστω και μια ζωή ανάσανε καλύτερα επειδή έζησες εσύ. Αν συμβαίνουν όλα αυτά, τότε έχεις πετύχει τον προορισμό σου σε τούτη την ζωή».

Και συνεχίζει η Αμερικανίδα ποιήτρια, Εμιλυ Ντίκινσον:

«Αν μπορέσω να εμποδίσω μια καρδιά να ραγίσει, δεν θα ζήσω μάταια. Αν μπορέσω να ανακουφίσω τον πόνο μιας ζωής, ή να απαλύνω μια θλίψη, ή να ξαναβάλω στη φωλιά ένα εξαντλημένο κοκκινολαίμη, δεν θα ζήσω μάταια».

Άλλη μια μέρα πέρασε, μια μέρα που δεν θα γυρίσει ποτέ ξανά. Μια μέρα που μας φέρνει πιο κοντά στο θάνατό μας. Έγραψε ο μεγάλος μας συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης στην «Ασκητική» του: «Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο, καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο, το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή. Ευτύς ως γεννηθούμε, αρχίζει και η επιστροφή ταυτόχρονα το ξεκίνημα και ο γυρισμός, κάθε στιγμή πεθαίνουμε. Γι’ αυτό πολλοί διαλάλησαν: Σκοπός της ζωής είναι ο θάνατος».

Κυλούν οι μέρες, οι εβδομάδες, οι μήνες και τα χρόνια σαν την ανατολή του ήλιου που τίποτα δεν μπορεί ν’ αναβάλλει το καθημερινό, αιώνιο ταξίδι του. Νιώθω πολύ τυχερός που σαν παιδί πρόλαβα να παίξω σε αλάνες πριν όλα τσιμεντοποιηθούν και αποκτήσουν τη σημερινή άχαρη εικόνα τους. Νιώθω, επίσης, πολύ τυχερός που έπεσα και μάτωσαν τα γόνατα και οι αγκώνες μου, που αποκοιμήθηκα με τα παραμύθια της γιαγιάς μου στα οποία κυριαρχούσε ο «κατσιμιτσιράκος», που έφαγα φέτες ψωμιού πασπαλισμένες από άσπρη ζάχαρη, που γέλασα με κουκλοθέατρο και καραγκιόζη, που διάβασα κόμικς όπως τον Μπλεκ, το Αγόρι, τον Ταρζάν, αλλά και τον Μικρό Ήρωα και τον Μικρό Σερίφη, με τα οποία μεγάλωσαν γενιές και γενιές!

Μεγαλώνοντας, παρά τις όποιες αντιξοότητες, έκανα πράγματα που γέμισαν τη ψυχή και τη καρδιά μου. Έζησα όμορφα χρόνια στα οποία γέλασα κι έκλαψα, αγάπησα και πόνεσα, πλήγωσα και πληγώθηκα… όλα τα συναισθήματα σε μια ισορροπία! Πόσο με συγκινεί κάθε φορά που διαβάζω το παρακάτω απόσπασμα από ένα βιβλίο του οικονομολόγου Αδαμάντιου Πεπελάση: «Είχα όπως όλοι μας μια δύσβατη πορεία, τη πορεία της αυτογνωσίας μέσα από οδύνες και χαρές μεγάλες. Τίποτα σταθερό. Ν’ αλλάζουν όλα γύρω, ν’ αλλάζει ο εαυτός μας, ν’ αλλάζει το κορμί μας, ν’ ασπρίζουν τα μαλλιά μας, να μεγαλώνουμε τα αγαπημένα μας παιδιά, να χάνουμε αγαπημένους, ν’ αλλάζει ο κόσμος γύρω, να βιώνουμε μ’ ένταση τις αλλαγές και να μην έχουμε τίποτα πιο σταθερό από τη στάση της ζωής μας».

Αναμφισβήτητα, η ζωή είναι πολλές φορές σκληρή και άδικη, αλλά συχνά είναι και πολύ όμορφη. Πρέπει να τη ζούμε έντονα, να ζούμε την κάθε ημέρα, αντιμετωπίζοντας όλες τις δυσκολίες που μας παρουσιάζονται με αισιοδοξία και χαμόγελο, νιώθοντας ότι μας οδηγούν στην απόκτηση της πείρας. Έστω κι αν κάποιος έγραψε πως η πείρα είναι μια γηραιά κυρία την οποία σεβόμαστε χωρίς να εξετάζουμε το ύποπτο παρελθόν της. Ο Γάλλος μαθηματικός, φυσικός και φιλόσοφος Ζαν Μπατίστ ντ’ Αλαμπέρ, είπε: «Συνεχίστε κύριε… συνεχίστε… Οι δυσκολίες που συναντάται στο δρόμο σας θα διαλύονται καθώς προχωράτε. Προχωρήστε και το φως θ’ ανατείλει και θα λάμπει όλο και πιο καθαρό στο δρόμο σας».

Ποτέ δεν πίστεψα στη μοίρα ή το κάρμα ή όπως αλλιώς το ονομάζουν. Πίστεψα μόνο στις δικές μου δυνάμεις και στην άποψη ότι η ζωή είναι αποτέλεσμα των πράξεων και των επιλογών μας είτε καλών είτε κακών, επειδή το καλό και το κακό συνυπάρχουν κι αφορά εμάς ποιο από τα δύο θα διαλέξουμε.

Ο Τζιντού Κρισναμούρτι στις «Σημειώσεις» του, έγραψε ότι, «δεν υπάρχει ελευθερία στην επιλογή. Διαλέγεις σύμφωνα με τον τρόπο που έχεις ανατραφεί, σύμφωνα με την κοινωνική, οικονομική και θρησκευτική διαμόρφωσή σου. Η επιλογή δυναμώνει, χωρίς εξαίρεση, αυτή τη διαμόρφωση. Δεν υπάρχει φυγή μέσα από αυτή την διαμόρφωση που μόνο γεννάει όλο και περισσότερα βάσανα».

Όμως, άσχετα από τις εμπειρίες μας εξακολουθούμε να έχουμε τη δυνατότητα της επιλογής μέσα στο περιβάλλον που ζούμε και των εκάστοτε συνθηκών. Ως αποτέλεσμα, εμείς ευθυνόμαστε για τον τρόπο ζωής που θα διαλέξουμε, για το πώς συμπεριφερόμαστε, για τα λόγια που λέμε. Γι’ αυτό και πρέπει πάντοτε να αναλαμβάνουμε τις ευθύνες των πράξεών μας. Η δύναμη της επιλογής απαιτεί σταθερές αποφάσεις και σθένος. Όλοι μας αντιμετωπίσαμε δύσκολες καταστάσεις στο παρελθόν, γεγονότα που άφησαν ανεξίτηλα τα σημάδια τους στη καρδιά και πληγές που ίσως ακόμη να αιμορραγούν.

Όσο κι αν σκεφτόμαστε ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά, δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να τ’ αλλάξουμε. Τίποτα δεν μπορεί να διορθώσει. Καμιά ανησυχία, καμιά στεναχώρια ή απογοήτευση μπορεί να διορθώσει οτιδήποτε έχει περάσει στο παρελθόν. Μπορούμε όμως να ξεπεράσουμε τις δυσάρεστες εμπειρίες μας ζώντας στο παρόν. Το μέλλον είναι που μας ανήκει κι αυτό θα διορθωθεί μόνο αν διορθώσουμε το παρόν μας. Αυτό που αξίζει είναι να ζεις για ένα όνειρο και ας είναι η φωτιά του που θα σε κάψει…