Διαχείριση φυτοπροστασίας της ελιάς κατά την φθινοπωρινή περίοδο

Η φετινή ελαιοκομική περίοδος χαρακτηρίστηκε από ξηρασία και μειωμένη παραγωγή στις ελαιοκομικές περιοχές της Ηλείας. Λόγω της ξηρασίας που επικράτησε τους καλοκαιρινούς μήνες δεν ευνοήθηκε η εκδήλωση μυκητολογικών ασθενειών. Οι φθινοπωρινές βροχοπτώσεις φέρνουν στο προσκήνιο της μυκητολογικές ασθένειες και μια από τις πιο σοβαρές ασθένειες της καλλιέργειας της ελιάς είναι το γλοιοσπόριο (Colletotrichum spp.).

Οι φθινοπωρινές βροχοπτώσεις, με την αύξηση της υγρασίας, δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για την εκδήλωση ασθενειών. Γλοιοσπόριο ή Ανθράκνωση (Colletotricum gloeosporioides, Colletotricum acutatum & Colletotricum clavatum) Το γλοιοσπόριο θεωρείται από τις σημαντικότερες μυκητολογικές ασθένειες της ελιάς στις περιοχές όπου επικρατούν υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής υγρασίας, με αποτέλεσμα απώλειες στην παραγωγή και υποβάθμιση της ποιότητας του ελαιολάδου. Η ασθένεια του γλοιοσπορίου εμφανίζεται κυρίως σε δύο περιόδους, την άνοιξη κατά την ανθοφορία και το φθινόπωρο κατά την ωρίμανση των καρπών.

Κάτω από συνθήκες υψηλής υγρασίας ή μετά από φθινοπωρινές βροχοπτώσεις, το γλοιοσπόριο έχει καταστρεπτικές συνέπειες στην ελαιοκαλλιέργεια. Η ανάπτυξη του μύκητα ευνοείται όταν η θερμοκρασία είναι μεταξύ 12 – 25 0 C και η σχετική υγρασία υψηλή. Ο κύκλος ζωής του παθογόνου ξεκινά την άνοιξη όταν η θερμοκρασία αυξάνεται. Η προσβολή των ανθέων θεωρείται το πιο κρίσιμο στάδιο για την εγκατάσταση και εξέλιξη του μύκητα, γιατί η προσβολή στο στάδιο αυτό αποτελεί την βάση για την εξάπλωση της ασθένειας με τις πρωτογενείς μολύνσεις.

Οι μολύνσεις του παθογόνου ξεκινούν την άνοιξη από τους προσβεβλημένους και μουμιοποιημένους καρπούς και τα μολυσμένα φύλλα. Συνήθως το παθογόνο τους καλοκαιρινούς μήνες, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση και η επόμενη κρίσιμη περίοδος αρχίζει με την έναρξη της ωρίμανσης των καρπών και την αύξηση της σχετικής υγρασίας με τις φθινοπωρινές βροχοπτώσεις.

Οι ώριμοι καρποί είναι πιο ευπαθείς στη μόλυνση. Οι προσβεβλημένοι καρποί εμφανίζουν καστανέρυθρες κηλίδες, οι οποίες βυθίζονται, ρητιδώνονται σε μορφή συγκεντρικών κύκλων (καρποφορίες μύκητα). Σε υψηλή υγρασία εξέρχονται τα πολυάριθμα ρόδινα σπόρια ως γλοιώδη μάζα και προσδίδουν στον καρπό ρόδινο χρωματισμό. Τελικά προκαλείται είτε καρπόπτωση στο έδαφος και σήψη είτε παραμονή στο δένδρο, αφυδάτωση, συρρίκνωση και μουμιοποίηση.

Η προσβολή στα φύλλα ξεκινά από την κορυφή του ελάσματος και εκδηλώνεται με κηλίδες καστανού χρώματος ή χλωρωτικού καστανοκίτρινου. Τα μολυσμένα φύλλα καρουλιάζουν προς τα πάνω και πέφτουν στο έδαφος. Μπορεί να προκληθεί σημαντική αποφύλλωση των κλάδων. Το ελαιόλαδο από προσβεβλημένους καρπούς έχει υψηλή οξύτητα, κοκκινωπή απόχρωση και χαμηλή περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες.

Η φετινή χρονιά χαρακτηρίζεται από υψηλούς πληθυσμούς δάκων και αντίστοιχη προσβολή. Οι πληγές που δημιουργούνται στον ελαιόκαρπο από την προσβολή του δάκου (εναπόθεση ωών), διευκολύνουν την εισαγωγή του μύκητα στον καρπό και την εξάπλωσή του. Να σημειωθεί ότι ο μύκητας μπορεί να μολύνει και ακέραιους καρπούς, μη πληγωμένους από δακοπροσβολή, απλά η προσβολή του δάκου πολλαπλασιάζει την προσβολή.

Για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του γλοιοσπορίου απαιτούνται:

Καλλιεργητικά μέτρα:
 κλάδεμα του δένδρου για καλύτερο αερισμό, μείωση της σχετικής υγρασίας στο εσωτερικό της κόμης, μείωση της υγρασίας πάνω στους καρπούς και καλύτερη κάλυψη της κόμης με το ψεκαστικό υγρό,
 πρώιμη – έγκαιρη συγκομιδή για περιορισμό των μολύνσεων των ώριμων καρπών,
 ορθή μεταχείριση του ελαιόκαρπου, αποφυγή τραυματισμών και γρήγορη μεταφορά στο ελαιοτριβείο για την αποφυγή υποβάθμισης της ποιότητας,
 αφαίρεση κλάδων με μουμιοποιημένους καρπούς.

Σε ελαιώνες που υπάρχει ιστορικό προσβολών γλοιοσπορίου συστήνεται προληπτικός ψεκασμός την άνοιξη κατά το κρόκιασμα των ταξιανθιών ή στην έναρξη της άνθησης, ιδιαίτερα μετά από βροχοπτώσεις. Το φθινόπωρο που συνθήκες είναι ευνοϊκές δεν επαρκούν τα καλλιεργητικά μέτρα και χρειάζεται φυτοπροστασία.

Οι εγκεκριμένες δραστικές ουσίες για την αντιμετώπιση του γλοιοσπορίου είναι οι παρακάτω: Βιολογική / φυσική αντιμετώπιση: Bacillus amyloliquefaciens strain MBI 600, Bacillus amyloliquefaciens QST 713, Bacillus amyloliquefaciens strain FZB24, cerevisane, COS-OGA, eugenol, geraniol, laminarin, orange oil, thymol, και Χημική προστασία: azoxystrobin, bordeaux mixture, copper hydroxide, copper oxide, copper oxychloride, difenoconazole, dodine, kresoxim-methyl, mefentrifluconazole, pyraclostrobin, sulphur, trifloxystrobin.

Οι ελαιοπαραγωγοί πρέπει να βρίσκονται σε επιφυλακή, να παρακολουθούν τις μετεωρολογικές προβλέψεις, γιατί οι συνθήκες που επικρατούν είναι ευνοϊκές για την ανάπτυξη της ασθένειας. Κατά την εφαρμογή των ψεκασμών να τηρούνται πιστά οι οδηγίες της ετικέτας και ο χρόνος αναμονής, ώστε να αποφευχθούν υπολείμματα στο ελαιόλαδο.

Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ
Μικέογλου Γεώργιος
Γεωπόνος