Το τέλος μιας μεγάλης αναμονής θα σημάνει σήμερα το απόγευμα από τον Πύργο ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης με την παράδοση των 65 από τα συνολικά 75 χιλιόμετρα του νέου αυτοκινητόδρομου Πάτρα-Πύργος. Το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και η Ολυμπία Οδός με τους τρεις εργολάβους (ΤΕΡΝΑ, AKTOR, ΑΒΑΞ) έφεραν εις πέρας μια κατασκευή ενός στην συντριπτική του πλειοψηφία νέου δρόμου, εντάσσοντας την Δυτική Αχαϊα και την Ηλεία στο δίκτυο των αυτοκινητόδρομων της χώρας μας. O δρόμος θα δοθεί στην κυκλοφορία αύριο 1η Αυγούστου από τις 12 το μεσημέρι.
Η διαδρομή Πάτρα-Πύργος μειώνεται πλέον από 90 λεπτά (1 ώρα και 30 λεπτά) από την υφιστάμενη εθνική οδό, σε μόλις 45 λεπτά από τον νέο κλειστό αυτοκινητόδρομο. Το έργο για την κατασκευή του δρόμου που συνδέει την Πάτρα με τον Πύργο έχει μακρά και δύσκολη ιστορία καθώς πέρασε κυριολεκτικά από 40 κύματα μέχρι τελικά να πάρει οριστικά τον δρόμο της υλοποίησης και να γίνεται σήμερα πραγματικότητα η παράδοση του μεγαλύτερους μέρους του. Από αύριο θα δοθεί στην κυκλοφορία το τμήμα Αλισσός-Πύργος μήκους 65 χιλιομέτρων και τα υπόλοιπα 10 χιλιόμετρα από το Μιντιλόγλι μέχρι τον Αλισσό προβλέπεται να δοθούν στην κυκλοφορία στα τέλη Νοεμβρίου.
Αυτό που έχει μεγάλη σημασία να αναφερθεί, είναι η ταχύτητα της κατασκευής. Όταν το έργο ξεκίνησε, τον Μάρτιο του 2022 έπρεπε να ξεπεραστούν -όπως σε κάθε μεγάλο έργο υποδομής της χώρας- μεγάλα και σημαντικά προβλήματα. Το πρώτο είναι φυσικά οι απαλλοτριώσεις, που ναι μεν είχαν συντελεστεί στο μεγαλύτερο μέρος τους, υπήρχαν όμως σημειάκα ακίνητα που κολλούσαν την απόδοση τμημάτων. Επίσης είχαμε και αρχαιολογικές ανασκαφές οι οποίες και αυτές δεν είχαν ευτυχώς μεγάλη έκταση.
Το γεγονός όμως ότι σε 40 μήνες έγινε εφικτή η παράδοση 65 χιλιομέτρων κλειστού αυτοκινητόδρομου με ανισόπεδου κόμβους, είναι ίσως το σπουδαιότερο νέο στην ιστορία αυτού του έργου. Αν κοιτάξουμε τον χρόνο πίσω δεν θα βρούμε κανένα οδικό έργο τέτοιας -ή και μικρότερης- έκτασης στην χώρα που να μπόρεσε σε λιγότερο από 3,5 χρόνια να κατασκευάσει και να παραδώσει ένα τόσο μεγάλο τμήμα. Αυτή η επιτυχία ανήκει και στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών που εξαρχής έθεσε ένα πολύ στενό χρονοδιάγραμμα πιέζοντας για την ολοκλήρωση αλλά και στις κατασκευάστριες εταιρείες AKTOR, ΤΕΡΝΑ, ΑΒΑΞ που τήρησαν το χρονοδιάγραμμα και σε πολλές περιπτώσεις μπήκαν και μπροστά από αυτό για να μπορέσει σήμερα το απόγευμα να γίνει αυτή η τελετή εγκαινίων.
Το ιστορικό ενός δρόμου-καρμανιόλα
Η εκκίνηση του Μαρτίου του 2022 σήμανε την τρίτη φορά μιας 2οετούς προσπάθειας υλοποίησης του αυτοκινητόδρομου Πάτρα-Πύργος. Θα πρέπει να πάμε πίσω 20 χρόνια όταν ο Γιώργος Σουφλιάς ξεκινούσε τον διαγωνισμό για την Ολυμπία Οδό με μήκος 370 χιλιόμετρα από Ελευσίνα μέχρι Πάτρα-Πύργο και κατάληξη στην Τσακώνα. Η συμβαση παραχώρησης και η πρώτη προσπαθεια υλοποίησης και του τμήματος Πάτρα-Πύργος ήταν η περίοδος 2008-2011. Η οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2010 ρίχνει κατά 40% κάτω την κίνηση φέρνοντας διακοπή χρηματοδότησης από τις δανείστριες τράπεζες και ειδικά του εξωτερικού.
Στη συνέχεια και για δύο χρόνια οι εργασίες σταματούν λόγω της οικονομικής κρίσης που πλήττει τη χώρα. Το 2013 γίνεται το περίφημο reset, τα έργα επανεκκινούν όμως τον δρόμο της κατασκευής παίρνει μόνο το τμήμα Κόρινθος-Πάτρα (και το Ελευσίνα-Κόρινθος που όμως έγιναν σημειακές αναβαθμίσεις). Απόφασίζεται πως η Ολυμπία Οδός για να μπορέσει να τρέξει αυτό το τμήμα θα “θυσιάσει” όλο το δυτικό της τμήμα από την Πάτρα μέχρι την Τσακώνα.
Εκεί ξεκινά η προσπάθεια το τμήμα Πάτρα-Πύργος να υλοποιηθεί εκτός σύμβασης παραχώρησης ως δημόσιο έργο. Το 2014 ανακοινώνεται η δημοπράτηση του δρόμου από τον τότε υπουργό Υποδομών, Μιχάλη Χρυσοχοϊδη. Ο διαγωνισμός προγραμματίζεται για τις 27 Ιανουαρίου 2015 αλλά δεν θα πραγματοποιηθεί λόγω των εθνικών εκλογών. Με την αλλαγή κυβέρνησης αλλάζει η ρότα κατασκευής του Πάτρα-Πύργος.
Ακυρώνεται ο διαγωνισμός και αποφασίζεται να σπάσει σε 8 τμήματα. Το 2016 ξεκινούν οι διαγωνισμοί που θα διαρκέσουν περίπου 18 μήνες. Από την μακρά διαδικασία θα φτάσουμε στην υπογραφή 3 από τις 8 συμβάσεις ενώ υπάρχουν προβλήματα στους υπόλοιπους διαγωνισμούς. Παράλληλα θα χρειαστεί επίπονη διαπραγμάτευση για να εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2014-2020. Είναι η δεύτερη φορά που επιχειρείται να ξεκινήσει η κατασκευή του Πάτρα-Πύργος. Σε αυτό το σημείο φτάνουμε στις εκλογές του Ιουλίου του 2019 και λίγο αργότερα αποφασίζεται και πάλι η αλλαγή πλάνου για τον αυτοκινητόδρομο. Ακυρώνονται οι διαγωνισμοί και παράλληλα ξεκινά διαδικασία διάλυσης των συμβάσεων. Αποφασίζεται η “επανασυγκόληση” του Πάτρα-Πύργος με τη παραχώρηση της Ολυμπίας Οδού.
Ξεκινά νέος γύρος διαπραγματεύσεων με την Κομισιόν για τη χρηματοδότηση αλλά και με την εταιρεία παραχώρησης για την προσχώρηση του τμήματος. Η διαδικασία είναι και πάλι επίπονη και τελικά προς τα τέλη του 2021 εξασφαλίζεται η χρηματοδότηση και η ένταξη παράλληλα και στο επόμενο ΕΣΠΑ και ολοκληρώνονται οι διαπραγματεύσεις με την παραχώρηση. Στα τέλη του 2021 ολοκληρώνεται όλη η διαδικασία, κυρώνεται η τροποποιημένη σύμβαση παραχώρησης και το Πάτρα-Πύργος περνά και πάλι στην Ολυμπία Οδό.
Μαζί περνά και το τμήμα Πύργος-Τσάκωνα. Στο πρώτο τρίμηνο του 2022 ο αυτοκινητόδρομος στο ΕΣΠΑ 2014-2020 και δεσμεύεται η πρώτη δόση της δημόσιας συμβολής του αυτοκινητόδρομου. Αυτή είναι και η αρχή της τρίτης και ευτυχώς επιτυχημένης προσπάθειας. Να θυμίσουμε πως την περίοδο 2021-2022 ολοκληρώθηκαν τα έργα αναβάθμισης της οδικής ασφάλειας της υφιστάμενης εθνικής οδού Πατρών-Πύργου σταματώντας τον βαρύ φόρο αίματος που πλήρωνε για δεκαετίες η περιοχή.
To προφίλ του έργου
Η διάρκεια της παραχώρησης έχει οριστεί σε 23 χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι θα ολοκληρωθεί στα τέλη του 2044. Πρακτικά η διάρκεια επιμηκύνεται κατά περίπου 5 έτη σε σχέση με την αρχική σύμβαση παραχώρησης του 2008. Μετά το πέρας της Πατρών-Πύργου ως τμήμα ΙΙ εντάσσεται το τμήμα Πύργος-Αλφειός είναι μήκους 13χλμ και το ως τμήμα iii το Αλφειός – Καλό Νερό – Τσακώνα, μήκος 76,2 χλμ. Το τμήμα Πύργος-Αλφειός είναι το επόμενο τμήμα που θα δούμε να υλοποιείται και δεν αποκλείεται να ακούσουμε κάτι σχετικά με αυτό σήμερα από επίσημα χείλη. Το έργο περιλαμβάνει την κατασκευή του τμήματος Πάτρα-Πύργος, μήκους 74,8χλμ, που ολοκληρώνει τον αυτοκινητόδρομο Ελευσίνα-Κόρινθος-Πάτρα-Πύργος.
Το νέο τμήμα αυτοκινητοδρόμου, στα πρώτα 13,0χλμ θα κατασκευαστεί με διαπλάτυνση της υφιστάμενης Εθνικής Οδού (ΕΟ), ενώ στα υπόλοιπα 61,8χλμ θα κατασκευασθεί σε νέα χάραξη. Ο νέος αυτοκινητόδρομος διαθέτει τετράϊχνη διατομή πλάτους 21,30μ (χωρίς τις πλευρικές διαμορφώσεις) αποτελούμενη από 2 λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση συνολικού πλάτους 14μ (4×3,50μ), Λωρίδες Έκτακτης Ανάγκης (ΛΕΑ) με τις αντίστοιχες λωρίδες καθοδήγησης συνολικού πλάτους 4,60μ (2×2,30μ), λωρίδες ασφαλείας στην κεντρική νησίδα συνολικού πλάτους 2,10μ (2×1,05μ), κεντρική νησίδα με αμφίπλευρο στηθαίο τύπου New Jersey πλάτους 0,60μ και ύψους 0,80μ. Σε προκαθορισμένες θέσεις του αυτοκινητοδρόμου θα διαμορφωθούν χώροι στάθμευσης (parking) με τις συνοδές λωρίδες εισόδου–εξόδους.
Το συνολικό Φυσικό Αντικείμενο
Διόδια θα λειτουργήσουν στην περιοχή του Πύργου (μετωπικά) και στα Καμίνια (πλευρικά). Για το τμήμα από τα Καμίνια μέχρι την Πάτρα δεν θα πληρώνουν διόδια οι χρήστες, μέχρι να παραδοθεί και το τελευταίο τμήμα τον Νοέμβιο. Προς το παρόν λοιπόν το διόδια ενός κανονικού ι.χ. οχήματος θα είναι 2 ευρώ. Στο Πάτρα-Πύργος προβλέπονται δύο μετωπικοί σταθμοί διοδίων στη Χ.Θ. 8+450 μεταξύ των Α/Κ ΒΙΠΕ και Κάτω Αχαϊας καθώς και περί την Χ.Θ. 67+900 μεταξύ των Α/Κ Αμαλιάδας και Α/Κ Πύργος. Επίσης προβλέπονται πλευρικοί σταθμοί διοδίων στους Ανισόπεδους Κόμβους Κάτω Αχαΐας & Αμαλιάδας.
Στο νέο τμήμα της Ολυμπίας Οδού θα λειτουργήσουν και δύο αμφίπλευροι Σταθμοί Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών (ΣΕΑ) και ΚΕΣ περί τις Χ.Θ. 21+000 και 72+000. – Την κατασκευή του Αυτοκινητοδρόμου Πάτρα–Πύργος μήκους 74,8χλμ – 8 Ανισόπεδους Κόμβους/Ημικόμβους: Μιντιλογλίου (χ.θ.-0+002), ΒΙ.ΠΕ. (χ.θ.6+940), Κ.Αχαΐας (χ.θ.17+734), Βάρδας (χ.θ.33+036), Κυλλήνης (χ.θ.46+016), Γαστούνης (χ.θ.53+676), Αμαλιάδας (χ.θ.62+679) και Πύργου (χ.θ.73+843.). Εργασίες θα εκτελεστούν σε παράπλευρο και κάθετο δίκτυο. Περιλαμβάνονται επίσης συνοδά έργα αποχέτευσης ομβρίων-αποστράγγισης, σήμανσης-ασφάλειας-περίφραξης, μεγάλα και μικρά τεχνικά έργα, έργα περιβάλλοντος, Η/Μ εργασίες κ.λπ.