Η ΕΕ επανεξετάζει τη φορολογία καπνού

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει μια κομβική αναθεώρηση της Οδηγίας της ΕΕ για τη Φορολογία των Καπνικών Προϊόντων, η οποία αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή από το 2028. Αυτή η μεταρρύθμιση είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση των εξελισσόμενων προκλήσεων στη δημόσια υγεία και τις ριζικές αλλαγές στην αγορά καπνικών προϊόντων.

Η προηγούμενη αναθεώρηση της Οδηγίας είχε γίνει το 2010, και έκτοτε, η δυναμική της αγοράς έχει αλλάξει δραματικά, καθιστώντας αναγκαίο τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου. Θα υπάρξει μια μεταβατική περίοδος τεσσάρων ετών για την ομαλή προσαρμογή των κρατών μελών στους νέους συντελεστές ειδικού φόρου κατανάλωσης.

Ισχυρό μήνυμα υπέρ της δημόσιας υγείας και καταπολέμηση του καπνίσματος

Η αύξηση των ελάχιστων φορολογικών συντελεστών της ΕΕ αποτελεί επείγουσα ανάγκη για την επίτευξη του φιλόδοξου στόχου του Ευρωπαϊκού Σχεδίου για την Καταπολέμηση του Καρκίνου, που προβλέπει μια «Ευρώπη χωρίς καπνό» έως το 2040, με λιγότερο από 5% του πληθυσμού να κάνει χρήση καπνού. Σήμερα, το ποσοστό καπνιστών στην ΕΕ είναι 24% και δεν μειώνεται αρκετά γρήγορα για την επίτευξη αυτού του στόχου. Η κατανάλωση καπνού προκαλεί σχεδόν 700.000 θανάτους ετησίως στην ΕΕ, με περίπου το 50% των καπνιστών να πεθαίνουν πρόωρα.

Παράλληλα, παρατηρείται ανησυχητική αύξηση της ελκυστικότητας των νέων προϊόντων νικοτίνης, ιδίως στους νέους. Ενώ η φορολογία συνέβαλε σε μείωση του καπνίσματος κατά 40% την τελευταία δεκαετία, οι παρωχημένοι ελάχιστοι συντελεστές υπονομεύουν την περαιτέρω πρόοδο. Η τρέχουσα πρόταση αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό βήμα για την ανατροπή αυτής της τάσης και την προστασία της δημόσιας υγείας.

Εκσυγχρονισμός του φορολογικού πλαισίου για την ενιαία αγορά

Το υφιστάμενο φορολογικό πλαίσιο του 2010 έχει οδηγήσει σε κατακερματισμό των φορολογικών πολιτικών μεταξύ των κρατών μελών. Μια ενιαία προσέγγιση είναι απαραίτητη για την εξάλειψη των ρυθμιστικών κενών, τη διασφάλιση ισότιπων όρων ανταγωνισμού και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ενιαίας αγοράς. Η αναθεωρημένη οδηγία επεκτείνεται ώστε να συμπεριλάβει νέα προϊόντα που έχουν εμφανιστεί στην αγορά, όπως τα θερμαινόμενα τσιγάρα και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, τα οποία αντιπροσωπεύουν ήδη το 13% της αξίας των καπνικών προϊόντων στην ΕΕ. Αυτά τα προϊόντα φορολογούνται ήδη από την πλειονότητα των κρατών μελών, αλλά με διαφορετικούς τρόπους και συντελεστές.

Η εναρμόνιση των κανόνων αναμένεται να επιτρέψει καλύτερο έλεγχο και εποπτεία, να μειώσει την ελκυστικότητα των νέων προϊόντων ως υποκατάστατα του καπνού και να παρέχει ευελιξία στα κράτη μέλη να προσαρμόζουν τη φορολογία τους ανάλογα με την εθνική αγορά. Έσοδα και εξοικονόμηση πόρων:

Καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης

Η αναποτελεσματική παρακολούθηση της εφοδιαστικής αλυσίδας καπνού έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια περίπου 13 δισ. ευρώ ετησίως σε φορολογικά έσοδα για την ΕΕ, λόγω της παράνομης διακίνησης και παραγωγής καπνικών προϊόντων.

Η εφαρμογή των νέων ελάχιστων συντελεστών αναμένεται να αποφέρει 15 δισ. ευρώ επιπλέον φορολογικά έσοδα ετησίως και να οδηγήσει σε 6 δισ. ευρώ εξοικονόμηση στο κόστος υγειονομικής περίθαλψης. Επιπλέον, προβλέπεται περαιτέρω εξοικονόμηση πόρων μέσω της ενισχυμένης καταπολέμησης της φορολογικής απάτης, συμβάλλοντας σε πιο υγιή οικονομικά και αποτελεσματικότερες υπηρεσίες υγείας.

Κύριες αλλαγές στην αναθεωρημένη οδηγία

Οι βασικές αλλαγές που εισάγονται με την αναθεωρημένη Οδηγία περιλαμβάνουν την αύξηση των ελάχιστων συντελεστών φορολογίας για τη μείωση των αποκλίσεων μεταξύ των κρατών μελών, με μια προσέγγιση προσαρμοσμένη στην αγοραστική δύναμη για να λαμβάνεται υπόψη το επίπεδο τιμών και εισοδήματος σε κάθε κράτος.

Η Οδηγία επεκτείνεται στα νέα προϊόντα, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, ο θερμαινόμενος καπνός και τα φακελάκια νικοτίνης, με το σουηδικό snus να εξαιρείται, όπως ορίζεται στη Συνθήκη Προσχώρησης της Σουηδίας. Τέλος, προβλέπονται αυστηρότεροι έλεγχοι για τον ακατέργαστο καπνό, ο οποίος χρησιμοποιείται συχνά σε παραποιημένα προϊόντα. Το ηλεκτρονικό σύστημα παρακολούθησης των προϊόντων ειδικού φόρου θα επεκταθεί και στον ακατέργαστο καπνό, ενισχύοντας την καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου.

Η πρόταση της Επιτροπής θεμελιώνεται στο Ευρωπαϊκό Σχέδιο Καταπολέμησης του Καρκίνου, το οποίο αναγνωρίζει τη φορολογία ως βασικό εργαλείο για τη μείωση της κατανάλωσης καπνού. Η πρόταση συνοδεύεται από μια λεπτομερή ανάλυση επιπτώσεων, η οποία εξετάζει τις συνέπειες διαφόρων σεναρίων πολιτικής. Το πακέτο περιλαμβάνει τροποποιήσεις στην Οδηγία 2011/64/ΕΕ για τη φορολογία των καπνικών προϊόντων και την Οδηγία 2020/262/ΕΕ για τις γενικές ρυθμίσεις του ειδικού φόρου κατανάλωσης. Οι νομοθετικές προτάσεις θα υποβληθούν στο Συμβούλιο για έγκριση και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή για διαβούλευση.

www.agrocapital.gr