Αυθαίρετα: Ιεράρχηση και στο βάθος κατεδαφίσεις

Την ιεράρχηση των κατεδαφίσεων αυθαιρέτων σε αιγιαλούς και παραλίες ζητεί από τις κτηματικές υπηρεσίες το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας. Το υπουργείο ζητεί να δοθεί απόλυτη προτεραιότητα στην υπόδειξη των επικίνδυνων κατασκευών, αλλά και σε εκείνες που κατασκευάστηκαν πιο πρόσφατα. Το ζήτημα, ωστόσο, παραμένει η ταχύτητα με την οποία θα ανταποκριθούν οι αποκεντρωμένες διοικήσεις, που είναι υπεύθυνες για τις κατεδαφίσεις.

Το θέμα αναλύεται σε εγκύκλιο που απέστειλε ο γενικός γραμματέας Δημόσιας Περιουσίας Θανάση Τσιούρας σε όλες τις κτηματικές υπηρεσίες. «Σε πολλούς αιγιαλούς και παραλίες της χώρας έχουν κατασκευασθεί χωρίς άδεια και διατηρούνται έργα είτε από δημόσιους είτε από ιδιωτικούς φορείς. Το εκτεταμένο αυτό φαινόμενο προκαλεί σημαντικά περιβαλλοντικά και αισθητικά προβλήματα, ενδεχομένως και προβλήματα ασφάλειας των χρηστών και του κοινού, ενώ σε πολλές περιπτώσεις περιορίζει ουσιαστικά την κοινοχρησία του αιγιαλού και της παραλίας», αναφέρει η εγκύκλιος.

Οπως επισημαίνεται, η νομοθεσία επιβάλλει την κατεδάφιση των αυθαίρετων κατασκευών στον αιγιαλό και την παραλία – ωστόσο τα πρωτόκολλα κατεδάφισης που έχουν εκδοθεί δεν έχουν εφαρμοστεί (σύμφωνα με μια αρχική εκτίμηση, μπορεί να φθάνουν και σε 10.000). Το υπουργείο ζητεί από τις κτηματικές υπηρεσίες να επανέλθουν στο ζήτημα. «Καλείσθε να συγκεντρώσετε τα πρωτόκολλα κατεδάφισης που έχετε ήδη εκδώσει, να εκδώσετε πρωτόκολλα κατεδάφισης για όσες περιπτώσεις έχουν διαπιστωθεί και άλλες αυθαίρετες κατασκευές μετά από αυτοψία, και να προγραμματίσετε τη σειρά και τον χρόνο με τον οποίο θα ζητήσετε από τις υπηρεσίες των οικείων αποκεντρωμένων διοικήσεων την κατεδάφιση των αυθαίρετων κατασκευών», αναφέρει.

Περαιτέρω, ζητεί από τις υπηρεσίες να ιεραρχήσουν τις κατεδαφίσεις ανάλογα με κάποια κριτήρια:

• Επικινδυνότητα. Οι επικίνδυνες κατασκευές πρέπει να κατεδαφίζονται κατ’ απόλυτη προτεραιότητα.
• Λιγότερες δυσμενείς συνέπειες από την κατεδάφιση για το περιβάλλον.
• Χρόνος αυθαίρετης κατασκευής: οι πιο πρόσφατες κατασκευές πρέπει να κατεδαφίζονται κατά προτεραιότητα.
• Μέγεθος κατασκευής και παρεμπόδιση κοινοχρησίας.
• Εγγύτητα στη θάλασσα.
• Ομάδες αυθαιρέτων.

Παράνομα έργα που έχουν φυσική εγγύτητα μεταξύ τους πρέπει να κατεδαφίζονται κατά προτεραιότητα. Το υπουργείο ζητεί ο προγραμματισμός των κατεδαφίσεων να μην εκτείνεται πέραν της 30ής Ιουνίου 2027. Επιπλέον, ζητεί οι κατεδαφίσεις να μην πραγματοποιούνται τους θερινούς μήνες. Στόχος του υπουργείου είναι έστω οι επικίνδυνες κατασκευές να κατεδαφιστούν πριν από το τέλος του έτους. Ο στόχος αυτός είναι αμφίβολο αν μπορεί να επιτευχθεί, καθώς οι κατεδαφίσεις πραγματοποιούνται από τις Αποκεντρωμένες μέσω διαγωνισμών, διαδικασία που απαιτεί πόρους και χρόνο. Εκτός από τις αποκεντρωμένες διοικήσεις, οι κτηματικές υπηρεσίες πρέπει να ειδοποιήσουν τους ιδιοκτήτες των αυθαιρέτων (συνήθως δήμους) και να τους ενημερώσουν για τη δυνατότητα να κατεδαφίσουν μόνοι τους τις κατασκευές ή να τις νομιμοποιήσουν.

Η νομιμοποίηση αφορά μόνο όσες κατασκευές «μπορούσαν να έχουν κατασκευασθεί νομίμως, αν είχε ακολουθηθεί η σχετική διαδικασία. Κρίσιμο στοιχείο για τον καθορισμό αν μπορεί να αδειοδοτηθεί ένα υφιστάμενο έργο είναι η υποβολή μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η οποία πρέπει να προκρίνει τη διατήρηση του έργου, με ή χωρίς κάποιες μετατροπές, ως τη βέλτιστη λύση περιβαλλοντικά». Είναι προφανές ότι η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων θα έρθει προσχηματικά να υποστηρίξει τη διατήρηση του αυθαιρέτου, πηγές του υπουργείου ωστόσο υποστηρίζουν ότι αυτός είναι ένας «τίμιος συμβιβασμός» για περιπτώσεις που δεν είναι δυνατή η κατεδάφιση, όπως λ.χ. παράνομες προβλήτες παραλιακών πόλεων.

Η προθεσμία σε δήμους

Υπενθυμίζεται ότι ανά τα έτη έχουν έρθει στο φως πολύ μεγάλες (σε έκταση) παρανομίες σε αιγιαλούς, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την ανάπλαση (ή επέκταση) ολόκληρων των παραλιακών μετώπων πόλεων χωρίς άδειες. Ορισμένες από αυτές τις περιπτώσεις αντιμετωπίστηκαν περιπτωσιολογικά, με φωτογραφικές νομοθετικές ρυθμίσεις (π.χ. αυθαίρετα στο Μικρολίμανο, στην παραλία της Ιεράπετρας κ.α.). Σε άλλες περιπτώσεις δόθηκε η δυνατότητα στους δήμους να «τακτοποιήσουν» τις αυθαίρετες κατασκευές. Η σχετική δυνατότητα είχε δοθεί συλλήβδην στους δήμους και στον ΕΟΤ το 2019, με αρχική προθεσμία δύο ετών. Μέσα από τρεις διαδοχικές παρατάσεις, η προθεσμία για τους δήμους έφτασε τον Απρίλιο του 2024. Με νέα ρύθμιση η δυνατότητα αυτή επανήλθε ώς τον Ιανουάριο του 2025 και δεν ανανεώθηκε έκτοτε.

www.kathimerini.gr