«Η Φράγκικη κατάκτηση της Ηλείας αποτελεί μια άγνωστη και ενδιαφέρουσα πτυχή της τοπικής μας ιστορίας»

*Το βιβλίο «Φράγκοι και Βυζαντινοί στην Ηλεία» παρουσίασε ο Ηλείος Ιστορικός – Συγγραφέας και τακτικό μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Νοτιοδυτικής Ελλάδας παρουσία πολιτών και ανθρώπων των γραμμάτων – τεχνών

Την περίοδο της Φραγκοκρατίας στην Ηλεία και την μετέπειτα περίοδο που ακολούθησε η Βυζαντινή κυριαρχία ανέλυσε ο Ηλείος Ιστορικός -Συγγραφέας και Τακτικό Μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Νοτιοδυτικής Ελλάδας Θεόδωρος Λάμπρος στο τελευταίο Φιλολογικό βραδινό που διοργάνωσε η Εταιρεία στην στέγη Γραμμάτων «Κωστής Παλαμάς» στην Πάτρα. Στην λιτή εκδήλωση όπου το παρόν έδωσαν πολίτες, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών και Αυτοδιοικητικοί, ο Θεόδωρος Λάμπρος ανέλυσε την τρίτη του συγγραφική προσπάθεια «Φράγκοι και Βυζαντινοί στην Ηλεία», μια προσπάθεια που όπως ανέφερε υλοποίησε κατά το διάστημα που ήταν Ειδικός Συνεργάτης σε Θέματα Πολιτισμού και Τοπικής Ιστορίας κατά την προηγούμενη Δημοτική Αρχή του κ. Παναγιώτη Αντωνακόπουλου.

Ξεκινώντας την ομιλία του ο Ηλείος Ιστορικός αναφέρθηκε στο τι προηγήθηκε για να φτάσουμε στην Φράγκικη κατάκτηση της Πελοποννήσου και δη της Ηλείας τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι «Από την εποχή του σχίσματος των Εκκλησιών (1054 μ.χ) και την έναρξη των Σταυροφοριών η εχθρότητα της Δύσης απέναντι στη Βυζαντινή αυτοκρατορία διαρκώς αυξανόταν. Η Δ’ Σταυροφορία αποτέλεσε ουσιαστικά το πρόσχημα για την επίθεση κατά του Βυζαντίου. Η Κωνσταντινούπολη έπεσε στα χέρια των Σταυροφόρων στις 13 Απριλίου 1204.

Τρεις ολόκληρες ημέρες η πόλη δοκιμαζόταν από σφαγές και λεηλασίες. Οι αμύθητοι θησαυροί της πλουσιότερης πρωτεύουσας του κόσμου συλήθηκαν και σε μεγάλο βαθμό καταστράφηκαν. Πρόδρομους του Αντίχριστου χαρακτήρισε ο αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων και Βυζαντινός χρονικογράφος Νικήτας Χωνιάτης τους Λατίνους κατακτητές και τις βιαιότητες που προκάλεσαν στους κατοίκους της Πόλης. Ακολούθησε ο κατακερματισμός των εδαφών και η διανομή τους μεταξύ των Σταυροφόρων.

Οι λίγες επαρχίες που παρέμειναν ελεύθερες ανέλαβαν τον αγώνα για την παλινόρθωση της αυτοκρατορίας, που κράτησε περισσότερο από πενήντα χρόνια. Η Τέταρτη Σταυροφορία και η κατάκτηση της Βασιλεύουσας από τους Λατίνους τον Απρίλιο του 1204 υπήρξε καταλυτική για την κατάκτηση της Πελοποννήσου.

Οι Σταυροφορίες γενικότερα ξεκίνησαν σαν μια εκστρατεία απελευθέρωσης των Αγίων Τόπων από τους «άπιστους» Μουσουλμάνους, βαθμιαία όμως μετατράπηκε σε μια επιχείρηση κατάληψης των εδαφών αυτών για να ικανοποιήσουν οι Λατίνοι τα οικονομικά τους συμφέροντα, να διαμοιράσουν τα εδάφη σε βαρωνίες και να επιδοθούν σε μια εκστρατεία εγκλημάτων και πλιάτσικου για να εδραιώσουν την εξουσία τους».

Η Φράγκικη κατάκτηση

Συνεχίζοντας ο Ηλείος Ιστορικός αναφέρθηκε στην Φράγκικη κατάκτηση της Πελοποννήσου και δη της Ηλείας τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι «Η κατάκτηση της Πελοποννήσου από μια μικρή ομάδα Φράγκων ιπποτών υπό την ηγεσία του Γουλιέλμου Σαμπλίτ από την Καμπανία και του Γοδεφρείδου Βιλλεαρδοϋίνου άρχισε από το βορειοδυτικό τμήμα το 1205 και πραγματοποιήθηκε σχετικά εύκολα, καθώς δεν εμφανίζεται οργανωμένη άμυνα των Ελλήνων, εκτός από λίγες τοπικές αντιδράσεις, όπως αυτή του άρχοντα του Ναυπλίου, Άργους και Κορίνθου, Λέοντα Σγουρού. Η συγκεντρωτική στρατιωτική, οικονομική και διοικητική οργάνωση των εδαφών της άλλοτε κραταιάς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας είχε από καιρό εξασθενήσει.

Οι Λατίνοι τυχοδιώκτες δεν χάνουν καιρό. Η Ανδραβίδα ήταν μια αξιόλογη πόλη στον πλούσιο κάμπο της Ηλείας. Ξεκίνησαν λοιπόν με τους ιππότες και το λοιπό στράτευμα με σκοπό να την κατακτήσουν. Στον δρόμο οι χωριάτες τους υποδέχονταν με ευχαρίστηση. Το φέρσιμο των ντόπιων όταν αντίκρυσαν τους Φράγκους ήταν αποκαρδιωτικό. Άρχοντες και λαός ξεσηκώθηκαν με τον Τίμιο Σταυρό και τις εικόνες των Αγίων, σαν να πήγαιναν σε λιτανεία, να προϋπαντήσουν τους Φράγκους ιππότες, να δηλώσουν πίστη και υποταγή στους αρχηγούς τους Καμπανίτη και Βιλλεαρδουϊνο, αφού αποδέχτηκαν τους όρους τους. Και εδώ γεννάται εύλογα το ερώτημα γιατί ο ντόπιος πληθυσμός υποδέχτηκε τους Φράγκους ως Μεσσίες;

Η απάντηση που μπορούμε να δώσουμε είναι λόγω της βαριάς φορολογίας που είχαν υποστεί όλα τα προηγούμενα χρόνια από τους ντόπιους άρχοντες, η βαριά φορολογία καθώς και η ανασφάλεια από τους πειρατές, που τους στερούσε την ησυχία, ενώ η αντοχή τους είχε εξαντληθεί. Ολοκληρώνοντας ο Θεόδωρος Λάμπρος αναφέρθηκε και στις άλλες θεματικές ενότητες του βιβλίου όπως τα Φράγκικα και Βυζαντινά κάστρα της Ηλείας, τους ναούς που άφησαν οι Φράγκοι και Βυζαντινοί στο πέρασμά τους από την Ηλεία, στα Φράγκικα και Βυζαντινά τοπωνύμια της περιοχής καθώς και στους θρύλους με τους οποίους συνδέθηκαν διάφορα κάστρα της περιοχής όπως το εμβληματικό Χλεμούτσι με τον μύθο του Ανήλιαστου και της Ανήλιαστης, το πήδημα του Φράγκου Ιππότη στο ομώνυμο Μοναστήρι του Φραγκαπηδήματος κ.α.

Επίσης ο Ηλείος Συγγραφέας έκανε ειδική μνεία για τον τελευταίο Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, την παραμονή του στην Ηλεία και στο κάστρο Χλεμούτσι και τις τελευταίες του μέρες κατά την πολιορκία της Βασιλεύουσας από τους Οθωμανούς Τούρκους. Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά το πέρας της ομιλίας του Θεόδωρου Λάμπρου, υπήρξε συζήτηση, ερωτήσεις και ενδιαφέρουσες απόψεις από τους παρευρισκομένους για το βιβλίο του Ηλείου Ιστορικού.

Το παρόν στην εκδήλωση έδωσαν μεταξύ άλλων ο πρόεδρος της Εταιρείας Λογοτεχνών Νοτιοδυτικής Ελλάδας κ. Λεωνίδας Μαργαρίτης, ο Αντιπρόεδρος κ. Φώτης Δημητρόπουλος, ο πρώην Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας κ. Απόστολος Κατσιφάρας, το μέλος της δημοτικής παράταξης «Σπιράλ» Πατρών – υπεύθυνος του τομέα αθλητισμού και φίλος της Στέγης «Κωστής Παλαμάς» κ. Μάκης Κουλούρης, άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, πολίτες και φίλοι της Στέγης «Κωστής Παλαμάς».