Πως τα μπάζα σε ποτάμια και χειμάρρους αυξάνουν τον κίνδυνο πλημμυρών και απώλειας ζωών

του Νίκου Αβουκάτου

Οι ανεξέλεγκτες αποθέσεις μπάζων σε ποτάμια και χειμάρρους της χώρας αποτελεί ένα διαχρονικό πρόβλημα στη χώρα. Η κατάσταση γίνεται ολοένα και σοβαρότερη και, σε συνδυασμό με την εκδήλωση ακραίων καιρικών φαινομένων, έχει τραγικά αποτελέσματα. Η μείωση της διατομής των κοιτών κάνει περισσότερο ορμητικούς τους χειμάρρους και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που χάνονται ανθρώπινες ζωές.

«Η μετατροπή της κοίτης των ποταμοχειμάρρων σε σκουπιδότοπους έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της παροχετευτικής ικανότητας της κύριας κοίτης του υδατορέματος και την αύξηση της ταχύτητας ροής. Έτσι, στα σημεία αυτά το ποτάμι γίνεται ορμητικό και αν η ποσότητα νερού είναι μεγάλη τότε υπερχειλίζει. Οι περισσότερες πλημμύρες που έχουν προκαλέσει απώλειες ανθρώπινων ζωών και μεγάλες ζημιές στις υποδομές αποδίδονται στη μείωση της κοίτης των ποταμών», εξηγεί, μιλώντας στη Greenagenda.gr, ο Κωνσταντίνος Βουδούρης, καθηγητής Υδρογεωλογίας στο Τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ και επικεφαλής στο Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας και Υδρογεωλογίας.

Οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις στις κοίτες ποταμών και χειμάρρων αυξάνουν τον πλημμυρικό κίνδυνο. Τέτοιες επεμβάσεις που συμβάλλουν στην πλημμυρογένεση είναι: οι ανεξέλεγκτες επεμβάσεις που έχουν γίνει στους ποταμοχειμάρρους (εγκιβωτισμοί, μπαζώματα, εκχωματώσεις), η απουσία έργων ορεινής υδρονομίας, η καταστροφή και αποψίλωση των δασών λόγω πυρκαγιών ή υπερβόσκησης, η θάμνωση και η μείωση της διατομής των κοιτών, η άναρχη δόμηση και η οικιστική ανάπτυξη χωρίς πολεοδομικό σχεδιασμό και προγραμματισμό έργων υποδομής, η ανεπαρκής συντήρηση των αποχετευτικών αγωγών και ομβρίων υδάτων, καθώς και η διάνοιξη οδών με χαμηλές τεχνικές προδιαγραφές.

Επιπρόσθετα, η κλιματική κρίση με την υπερθέρμανση και τις ραγδαίες καταιγίδες αυξάνουν τη συχνότητα εμφάνισης των ακραίων φαινομένων, όπως οι πλημμύρες και οι ξηρασίες. «Η αποκατάσταση και διαμόρφωση της φυσικής κοίτης με σκοπό την αύξηση της διατομής της (διαπλάτυνση και εκβάθυνση) για γρηγορότερη απομάκρυνση του νερού είναι ένα από πιο αποτελεσματικά μέτρα, το οποίο σε συνδυασμό με άλλα (π.χ. φράγματα ανάσχεσης, αναχώματα, περιφερειακές τάφροι κ.ά.) θα μειώσει τις επιπτώσεις των πλημμυρών. Η κατασκευή αγωγών ομβρίων υδάτων στις αστικές περιοχές με αποσύνδεση των δικτύων ομβρίων από τα δίκτυα αποχέτευσης, δηλαδή ξεχωριστά και όχι παντορροϊκά δίκτυα, είναι μέτρο απαραίτητο για την προστασία των αστικών περιοχών» αναφέρει στη Greenagenda.gr ο κ. Βουδούρης.

Συμπερασματικά, σημειώνει ο καθηγητής, για τον μετριασμό των κινδύνων από τις πλημμύρες απαιτείται σχεδιασμός που θα αντιμετωπίζει το φαινόμενο ολιστικά, δηλαδή από την έναρξη της δημιουργίας της απορροής στην ορεινή ζώνη μέχρι την κατάληξη των νερών στη θάλασσα. Η διαμόρφωση της φυσικής κοίτης με σκοπό την αύξηση της διατομής και της παροχετευτικής ικανότητας των ποταμών, η προστασία των δασών και η αναδάσωση αποψιλωμένων περιοχών, η κατασκευή αντιπλημμυρικών αναχωμάτων και φραγμάτων, και η εγκατάσταση τηλεμετρικών συστημάτων προειδοποίησης και ενημέρωσης των πολιτών για την αποφυγή απωλειών ανθρώπινης ζωής είναι βασικά μέτρα αντιμετώπισης των πλημμυρών.

greenagenda.gr