Λαογραφικό Μουσείο “Δανιήλ Φλίγκος”: Η ιστορία των Μικρασιατών της Γλύφας

Η Γλύφα, του Δήμου Πηνειού, είναι ένα από τα χωριά τα οποία ιδρύθηκαν από τους πρόσφυγες που ήρθαν μετά την Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, με τους περισσότερους να κατάγονται από τα καραμπουρνιώτικα χωριά της Ερυθραίας χερσονήσου, ενώ λίγες οικογένειες προέρχονται και από χωριά της ακριτικής Καππαδοκίας.

Το χωριό το παρουσιάσαμε πριν λίγες εβδομάδες [διαβάστε εδώ…], ενώ σήμερα ασχολούμαστε με το Λαογραφικό Μουσείο Μικρασιατών “Δανιήλ Φλίγκος” το 2009, που ίδρυσε ο Μορφωτικός & Εξωραϊστικός Σύλλογςο Γλύφας “Η Αγία Μαρίνα” .

Ο σύλλογος συνεχίζει την προσπάθεια για να διασωθεί ότι έχει απομείνει από τις μνήμες του τόπου. Είναι μικρό και υποτυπώδες, στεγάζεται στο παλιό δημοτικό σχολείο, είναι όμως γεμάτο αξιόλογα κειμήλια και συγκινήσεις και περιμένει τους επισκέπτες τους, που μπορούν επίσης να βρούν στο Μουσείο, τα βιβλία που αφορούν την ιστορία του προσφυγικού συνοικισμού της Γλύφας και το ντοκυμαντέρ “Τα παιδιά του Μίμαντα”,που αφορά τις ρίζες στα Καράμπουρνα.

Η ανάγκη της δημιουργίας του υπέροχου μουσείου που δεσπόζει στη Γλύφα προήλθε από την διατήρηση αλλά και γνωστοποίηση, στις επόμενες γενιές, των πραγμάτων που κατάφεραν οι πρόσφυγες να πάρουν μαζί τους – πράγματα με τα οποία ξεκίνησαν μια νέα ζωή, τελείως διαφορετική απ’ ότι την ήξεραν μέχρι τον ξεριζωμό τους.

Στο μουσείο, λοιπόν, βρίσκεται η ιστορία ενός χωριού, της Γλύφας, που δημιουργήθηκε από τους πρόσφυγες και με την πάροδο των ετών έγινε και μεγάλο και πολύ γνωστό. Και όπως έγραψε κάποτε ο Ισπανός Θερβάντες, ο συγγραφέας του “Δον Κιχώτη” που πολέμησε και τραυματίστηκε στη ναυμαχία της Ναυπάκτου τον Οκτώβριο του 1571 “η ιστορία είναι θεματοφύλακας μεγάλων πράξεων μάρτυς του παρελθόντος παράδειγμα και διδάσκαλος για το παρόν και σύμβουλος για το μέλλον”.

Νίκος Γιαλαμάς

π. Πρόεδρος Συλλόγου, Τοπικός Σύμβουλος Λυγιάς

“Ο στόχος μας ήταν να καταγράψουμε και να παρουσιάσουμε κάποια πράγματα που είχαν φέρει οι δικοί μας από την Μικρά Ασία. Όταν έγινε η ανταλλαγή είχαν τη δυνατότητα να πάρουν κάποια πράγματα μαζί τους τα οποία έφεραν και μας τα έδωσαν θέλοντας να δείξουμε στο κόσμο όλα αυτά. Κάναμε μια προσπάθεια το 2008 και ζητήσαμε απ’ όλους τους κατοίκους – οι οποίοι προσέφεραν- ότι είχαν που θύμιζε την πατρίδα τους. Τα μαζέψαμε, λοιπόν, και τα εκθέσαμε στον κόσμο.

Είναι πράγματα που έφεραν από τα βάθη της Μικράς Ασίας, όπως το μπαούλο, οι μαξιλάρες κ.α. Υπάρχουν αντικείμενα που οι δικοί μας χρησιμοποιούσαν εδώ ερχόμενοι από την Μικρά Ασία. Υπάρχουν πράγματα εδώ μέσα που εμείς οι νεότεροι δεν είχαμε ξαναδεί, όπως η παλαμίδα που την χρησιμοποιούσαν για το κόψιμο των χόρτων με το δρεπάνι”.

Κώστας Παπαδόπουλος

“Μετά την εκδήλωση που κάναμε το 2000 όπου βραβεύσαμε τους εν ζωή πρόσφυγες που είχαν γεννηθεί στη Μικρά Ασία, ξεκίνησε μια προσπάθεια να κάνουμε τη συλλογή μαρτυριών που είχαν από τη ζωή τους εκεί κι εδώ. Έτσι, εκδώσαμε το πρώτο βιβλίο, τα 80άχρονα της Γλύφας που είναι μια έκδοση του συλλόγου μας. Ήταν και μια πρώιμη, θα λέγαμε, καταγραφή τι συνέβη στη Γλύφα τα πρώτα χρόνια που ήρθαν, πώς οργανώθηκε το χωριό και φυσικά στοιχεία για την καταγωγή των πρώτων οικιστών της Γλύφας, με πίνακες και ότι άλλο συλλέξαμε τότε. Η προσπάθειά μας συνεχίστηκε.

Επειδή θέλαμε να έχουμε μια πιο αντικειμενική καταγραφή της ιστορίας κάναμε ένα ερωτηματολόγιο, γύρω στις 6-8 ερωτήσεις και τις κάναμε σε όλα τα σπίτια που πηγαίναμε. Έτσι καταγράψαμε όλα τα γεγονότα, ανάλογα με τη διάθεση που είχε ο κάθε ένας και πολλές εκδοχές παρόμοιων γεγονότων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να δούμε ποια ήταν η πραγματικότερη όλων των εκδοχών. Όλα αυτά, μετά από πάρα πολλές ώρες συνεντεύξεων, μαζεύτηκαν και βγήκαν στο δεύτερο βιβλίο του συλλόγου, “Ο λόγος της Γλύφας”, όπου είναι καταγραμμένη όλη η ιστορία του χωριού, αναλυτικά, όπως την θυμόντουσαν αυτοί οι άνθρωποι που είχαν ζήσει στη Μικρά Ασία και ήταν οι πρώτοι που ήρθαν εδώ.

Τελευταία βγήκε το βιβλίο του Νίκου Δεμερτζή κι έχουμε τώρα τρία βιβλία. Το υλικό που υπάρχει από εκείνες τις συνεντεύξεις που πήραμε είναι τόσο πολύ που θα μπορούσαν να γραφτούν κι άλλα βιβλία, αν κάποιος ασχοληθεί και μπορέσει να αναδείξει ιστορίες που έχουν καταγραφτεί. Από αυτή την άποψη, ο σύλλογος μετά το ‘87 που ιδρύθηκε και η πορεία που είχε οδήγησε στη δημιουργία του μουσείου και στην έκδοση των βιβλίων.

Όταν γράφαμε το Λόγο της Γλύφας, η Σκάβδη που είχε την επιμέλεια του βιβλίου έψαχνε κι άλλα στοιχεία. Και ψάχνοντας στο διαδίκτυο έπεσε πάνω σε μια τουριστική πράκτορα της περιοχής εκεί, η οποία την έφερε σε επαφή με τον δήμαρχο της περιοχής και ο οποίος μας κάλεσε να πάμε να επισκεφτούμε την περιοχή. Την πρώτη φορά πήγα εγώ, ο αείμνηστος Φλίγκος και ο Αντώνης Μπαλτάς. Πράγματι οι άνθρωποι μας φιλοξένησαν, βρήκαμε τα δύο χωριά, το Σατζάκι και το Κερπιτζίκι, όπου 25 οικογένειας της Γλύφας ήταν από αυτά τα δύο χωριά. ”

Νίκος Γιαλαμάς

“Θέλω να συμπληρώσω στην αφήγηση του Κώστα πώς αφού έγιναν όλα αυτά εμείς θέλαμε να τα εκθέσουμε σε ένα χώρο όπου μπορεί να τα βλέπει ο κόσμος και κυρίως οι μετέπειτα γενιές. Έτσι λοιπόν αποφασίσαμε να κάνουμε το μουσείο της Γλύφας. Το 2009 έχοντας ένα τεράστιο υλικό το οποίο θέλαμε να προβάλλουμε, και μετά από μια επίσκεψη που κάναμε σε περιοχή της Μικράς Ασίας για 8 ημέρες, κάναμε αυτό το μουσείο το οποίο αφιερώσαμε κι έτσι το ονομάζουμε “Μουσείο Μικρασιατών Γλύφας Δανιήλ Φλίγκος”, στο όνομα ενός ανθρώπου που είχε ασχοληθεί με όλη αυτή την ιστορία”.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ