English
Dutch
French
German
Greek
Italian
Spanish
Πέθανε σε ηλικία 96 ετών η Ειρήνη Παππά, η εμβληματική ηθοποιός που με τις ερμηνείες της σημάδεψε τον ελληνικό και παγκόσμιο κινηματογράφο, αλλά και το θεατρικό σανίδι.
Γεννήθηκε στο Χιλιομόδι Κορινθίας στις 3 Σεπτεμβρίου (του 1929 ή κατά άλλες πληροφορίες το 1926) ως Ειρήνη Λελέκου, σε οικογένεια δασκάλων.
Ο πατέρας της, μάλιστα, Σταύρος Λελέκος, ήταν καθηγητής κλασσικού δράματος, υπήρξε διευθυντής στο σχολείο του Σοφικού Κορινθίας και την έμαθε να διαβάζει αρχαίους Έλληνες.
Το 1947 παντρεύτηκε τον σκηνοθέτη και ηθοποιό Άλκη Παππά, με τον οποίο χώρισαν το 1951, αλλά διατήρησε το επίθετό του.
Η ίδια προτιμούσε να γράφει το επίθετο με ένα «π», δηλαδή «Παπά» (όπως στα αγγλικά «Irene Papas»).
Όπως είχε αποκαλύψει το 2004 στην ιταλική εφημερίδα Corriere della Sera, μετά τον θάνατο του Μάρλον Μπράντο, υπήρξε μεταξύ τους μια μακρά και «μυστική αγάπη».
Είχαν συναντηθεί το 1954 στη Ρώμη. Είχε δηλώσει πως τον εκτιμούσε πολύ, ήταν το «μεγάλο πάθος της ζωής της» και συναντήθηκαν για τελευταία φορά το 1999 στην Αθήνα.
Τα τελευταία χρόνια ζούσε στην ιδιαίτερη πατρίδα της, το Χιλιομόδι Κορινθίας, με σοβαρά προβλήματα υγείας λόγω της ασθένειας Αλτσχάιμερ, από την οποία είχε γίνει γνωστό πως έπασχε από το 2013.
Τα πρώτα της βήματα
Σε ηλικία 15 ετών έκανε τα πρώτα της βήματα στον καλλιτεχνικό χώρο ως τραγουδίστρια και χορεύτρια.
Στη συνέχεια, παρακολούθησε μαθήματα υποκριτικής στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, που τότε ονομαζόταν Εθνική Σχολή Κλασσικού Θεάτρου με σπουδαίους δασκάλους όπως τον Γληνό, Παρασκευά, Καρυντινό, Κατσέλη, Ροντήρη και άλλους.
Η πρώτη της εμφάνιση στο θέατρο ήταν το 1948, στην επιθεώρηση των Σακελλάριου-Γιαννακόπουλου «Άνθρωποι… Άνθρωποι», στη Λυρική Σκηνή.
Στην αυτοβιογραφία του ο Αλέκος Σακελλάριος, γράφει ότι την πρωτοείδε στο Σύνταγμα.
Λόγω της εμφάνισης και του περπατήματος της, ανέφερε πως του θύμιζε «ζωντανή Καρυάτιδα».
Την παρουσίασε στον Φίνο και ακολούθησε η πρώτη της ταινία το 1948, οι «Χαμένοι άγγελοι» του Νίκου Τσιφόρου.
Η διεθνής καριέρα
Το 1951 έγινε γνωστή διεθνώς με την κοινωνική δραματική ταινία «Νεκρή Πολιτεία» της Φίνος Φιλμ σε σκηνοθεσία Φρίξου Ηλιάδη, που εκπροσώπησε την Ελλάδα, στο Φεστιβάλ των Καννών.
Η Ειρήνη Παππά συμμετείχε σε πολλές μεγάλες διεθνείς παραγωγές.
Τρεις από τις ταινίες στις οποίες πρωταγωνίστησε προτάθηκαν για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας, με την γαλλόφωνη «Ζ» του Κώστα Γαβρά να το κατακτά.
Υποψήφιες υπήρξαν οι ελληνικές ταινίες, μεταφορές στη μεγάλη οθόνη αρχαίων τραγωδιών, «Ηλέκτρα» και «Ιφιγένεια» σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη.
Με τον Μιχάλη Κακογιάννη είχε πολλές συνεργασίες τόσο στον κινηματογράφο όσο και στο θέατρο, με μια από τις κορυφαίες στην ταινία «Αλέξης Ζορμπάς» (Zorba the Greek, 1965).
Όπως είχε γράψει ο κριτικός Ρότζερ Ίμπερτ, η Ειρήνη Παπά είχε τρία «μειονεκτήματα»: το ύψος της, που έκανε πολλούς ηθοποιούς να μην θέλουν να σταθούν δίπλα της, την ομορφιά της που ήταν ανταγωνιστική για τις άλλες ηθοποιούς και την «βαριά» πελοποννησιακή προφορά της.
Ο Πορτογάλος σκηνοθέτης Μανοέλ Ντε Ολιβέιρα, είχε πει ότι είναι «η πανέμορφη και μεγαλοπρεπή φιγούρα που ενσαρκώνει τη γυναικεία ψυχή στη βαθύτερη έκφραση της και η εικόνα της Ελλάδας όλων των εποχών».
Η Ειρήνη Παπά είχε λάβει πολλές διακρίσεις και βραβεία.
Το 1995 τιμήθηκε με το Παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο.
Το 2000 αναδείχθηκε «Γυναίκα της Ευρώπης».
Το 2008 τιμήθηκε από την Ιταλία με το «Βραβείο Ρώμη» στο αρχαίο θέατρο της «Όστια Αντίκα».
«Δεν ξέρω αν πρέπει να γελάσω ή να κλάψω, μπορώ μόνο να πω ότι η Αθήνα θα είναι πάντα η μητέρα μου, αλλά η Ρώμη, παράλληλα, είναι δεύτερη μητέρα μου, από ξεκάθαρη επιλογή μου» είχε δηλώσει παραλαμβάνοντας το βραβείο.
Άλλωστε, είχε συνεργαστεί με πολλούς Ιταλούς σκηνοθέτες, με τους Ιταλούς να την αποκαλούν Bella Greca και Irene Nostra (Η δικιά μας Ειρήνη).
Το 2009 της απονεμήθηκε ο Χρυσός Λέοντας Μπιενάλε του Θεάτρου της Βενετίας.
