Επισιτιστική κρίση προ των πυλών – Τα πρώτα αρνητικά σημάδια στην Ελλάδα

23 Μαΐου, 2022

Οι τιμές των σιτηρών, των δημητριακών και των λιπασμάτων έχουν εκτοξευτεί σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, την ώρα που παραμένουν αποκλεισμένα στα λιμάνια της Ουκρανίας τόνοι εξαγώγιμων προϊόντων

«Πρώτα κρίση, μετά καταστροφή». Προφητικός ήταν ο τίτλος της έκθεσης που δημοσιοποίησε τον περασμένο Απρίλιο η Oxfam, μία από τις πιο αναγνωρισμένες οργανώσεις κατά της παγκόσμιας φτώχειας. Έναν μήνα μετά, το φάντασμα της επισιτιστικής κρίσης πλανάται πάνω από την υφήλιο, στη σκιά του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία, που έχει προκαλέσει πρωτοφανή προβλήματα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, με την Ελλάδα να μην μένει ανεπηρέαστη.

Και μπορεί στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή το μεγάλο πρόβλημα να είναι οι αυξημένες τιμές, οι πιο φτωχές χώρες του πλανήτη, ωστόσο, ήδη μαστίζονται από υποσιτιτισμό, μαζική πείνα και φτώχεια. Μία κρίση, που, όπως προειδοποίησε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, «θα μπορούσε να κρατήσει χρόνια».

Οι τιμές των σιτηρών, των δημητριακών και των λιπασμάτων έχουν εκτοξευτεί σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, την ώρα που παραμένουν αποκλεισμένα στα λιμάνια της Ουκρανίας τόνοι εξαγώγιμων προϊόντων, με τη Ρωσία να ξεκαθαρίζει ότι αυτή η κατάσταση δεν θα αλλάξει εάν δεν αρθούν οι Δυτικές κυρώσεις που της έχουν επιβληθεί.

«Η αποτυχία ανοίγματος αυτών των λιμανιών στην περιοχή της Οδησσού θα είναι κήρυξη πολέμου στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια και θα οδηγήσει σε λιμό και αποσταθεροποίηση και μαζική μετανάστευση σε όλο τον κόσμο», προειδοποίησε πρόσφατα ο Ντέιβιντ Μπίσλι, εκτελεστικός διευθυντής του Παγκοσμίου Προγράμματος Τροφίμων του ΟΗΕ.

«Πληγή» οι ζωοτροφές – Μειώσεις καλλιεργειών σε ρύζι και όσπρια

Η άνοδος των τιμών σε πρώτες ύλες, ενέργεια και μεταφορές «βυθίζει» στην ανησυχία τον αγροτικό κόσμο στην Ελλάδα και παρά τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις για διατροφική επάρκεια, ο κίνδυνος για σοβαρές ελλείψεις είναι ορατός.

Οι αυξήσεις στις ζωοτροφές έχουν οδηγήσει σε απόγνωση τους κτηνοτρόφους. Για παράδειγμα, στη Νάξο ορισμένοι προχωρούν σε θανάτωση των ζώων τους, καθώς αδυνατούν να τα ταΐσουν. Οι απώλειες σε ζωϊκό κεφάλαιο φθάνουν ακόμη και το 30%.

Ο πρόεδρος της ΕΑΣ Νάξου, Δημήτρης Καπούνης, ανέφερε σε πρόσφατες δηλώσεις του ότι υπάρχει μεγάλη μείωση στην παραγωγή γάλακτος στη Νάξο, κάτι που δημιουργεί πρόβλημα στην παραγωγή γραβιέρας. Τόνισε ότι «δεν μπορούμε να αγοράσουμε γάλα από άλλη περιοχή γιατί η γραβιέρα είναι ΠΟΠ. Η μείωση στο γάλα φτάνει στους 7 – 8 τόνους κάθε μέρα». Ο κ. Καπούνης υπογράμμισε ότι «δεν υπάρχουν στην χώρα μας ζωοτροφές», προσθέτοντας ότι έκανε εισαγωγή από Βουλγαρία ενσίρωμα καλαμποκιού με τιμή στα 105 ευρώ τον τόνο, συν τα μεταφορικά, για να έρθει στο νησί.

Επιπτώσεις υπάρχουν και στις καλλιέργειες όσπριων και ρυζιού. Στην Καβάλα, αρκετοί καλλιεργητές προανήγγειλαν ότι φέτος δεν θα βάλουν µέτρια φασόλια στα χωράφια τους, λόγω των υψηλών κοστολογίων σε πρώτες ύλες, λιπάσματα ενέργεια και καύσιµα, όπως αποκάλυψε ο γενικός διευθυντής της εταιρείας οσπρίων και ρυζιών, 3αλφα, Κώστας Καραγεωργίου, στο πλαίσιο ημερίδας.

Η 3άλφα έχει δεχθεί σημαντικές πιέσεις, με τις μεσοσταθμικές αυξήσεις στις πρώτες ύλες να φτάνουν το 45%. Και έτσι, παρότι κατά τη διάρκεια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης στη χώρα μας δεν είχε προβεί σε κάποια ανατίμηση, η εκτίναξη του λειτουργικού της κόστους από την περυσινή χρονιά, την ανάγκασε να προβεί σε αυξήσεις τιμών της τάξης του 6% στα προϊόντα της.

Για μείωση 20% των καλλιεργειών στο ρύζι έκανε λόγο ο διευθυντής µάρκετινγκ και εξαγωγών και µέλος της διοίκησης της Agrino, Άγις Πιστιόλας μιλώντας στην Agrenda, κάτι που εκτιμάται ότι θα φέρει μείωση περίπου 50% τις εξαγόµενες ποσότητες. Η Agrino προκειμένου να διαχειριστεί τις αυξήσεις στις τιμές των πρώτων υλών, προέβη σε ανατιμήσεις της τάξης του 5%-7% στα προϊόντα της στις αρχές του 2022.

Ο Πτηνοτροφικός Συνεταιρισμός Ιωαννίνων «Πίνδος» αναγκάστηκε να προχωρήσει φέτος σε μείωση της παραγωγής κατά 10% αφενός λόγω του μεγάλου κόστους, αφετέρου λόγω των προβλημάτων προμήθειας πρώτων υλών.

Καταγραφή αποθεμάτων

Υπενθυμίζεται ότι αρχές Απριλίου ξεκίνησε η υποχρεωτική καταγραφή των αποθεμάτων γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, ώστε να αποτραπούν τυχόν δυσμενείς συνέπειες στην επισιτιστική ασφάλεια, λόγω των αναταραχών που καταγράφονται στις αγορές του αγροδιατροφικού τομέα.

Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην αλυσίδα παραγωγής, εισαγωγής, εμπορίας, πώλησης, μεσιτείας, διακίνησης, διανομής και αποθήκευσης γεωργικών προϊόντων και τροφίμων στην ελληνική επικράτεια κλήθηκαν, κλήθηκαν να υποβάλλουν τα στοιχεία αποθεμάτων σε:

πρώτες ύλες για την παραγωγή λιπασμάτων,

λιπάσματα,

ζωοτροφές,

ωμά δημητριακά παντός είδους και ιδίως σιτάρι ή σμιγάδι, σίκαλη, κριθάρι, βρώμη, καλαμπόκι, εδώδιμο φαγόπυρο,

άλευρα και ιδίως αλεύρια σιταριού ή σμιγαδιού και αλεύρια δημητριακών,

ηλίανθο,

φυτικά έλαια, εκτός από το ελαιόλαδο, και ιδίως ηλιέλαιο (έλαιο ηλιοτροπίου), φοινικέλαιο και αραβοσιτέλαιο.

Ποιες χώρες σταμάτησαν τις εξαγωγές και σε ποια προϊόντα

Τη παγκόσμια ανησυχία για επισιτιστική κρίση ενισχύουν και οι αποφάσεις σειράς χωρών να κλείσουν τα σύνορά τους στις εξαγωγές.
Σύμφωνα με το CNBC, οι χώρες αυτές είναι:

Αργεντινή: σογιέλαιο, σογιάλευρο

Αλγερία: Ζυμαρικά, παράγωγα σιταριού, φυτικά έλαια, ζάχαρη

Αίγυπτος: Φυτικά έλαια, καλαμπόκι, σιτάρι, αλεύρι, έλαια, ζυμαρικά, φασόλια, φακές

Ινδία: Σιτάρι

Ινδονησία: Φοινικέλαιο, φοινικοπηρηνέλαιο

Ιράν: Πατάτες, μελιτζάνες, ντομάτες, κρεμμύδια

Καζακστάν: Σιτάρι, σιτάλευρο

Κόσοβο: Σιτάρι, καλαμπόκι, αλεύρι, φυτικά έλαια, αλάτι, ζάχαρη

Τουρκία: Μοσχάρι, πρόβειο κρέας, αίγειο κρέας, βούτυρο, μαγειρικά έλαια

Ουκρανία: Σιτάρι, βρώμη, κεχρί, ζάχαρη

Ρωσία: Ζάχαρη, σπόροι ηλίανθου, σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι, αραβόσιτος σε κόκκους, σίκαλη

Σερβία: σιτάρι, καλαμπόκι, αλεύρι, λάδι