Ζούμε μια εποχή ανόδου των πλατωνικών συντροφικών σχέσεων;

Παρά τις όποιες κοινωνικές αγκυλώσεις, ποτέ άλλοτε στην ανθρώπινη ιστορία δεν είχε υπάρξει τόση ορατότητα και ποικιλία γύρω από τους τρόπους με τους οποίους τα άτομα επιλέγουν να συνάψουν σχέσεις ή να προσδιοριστούν ως προς το φίλο και τη σεξουαλικότητά τους.

Από την πολυσυντροφικότητα μέχρι την ασεξουαλικότητα, από cis μέχρι άφυλα αλλά και ρευστά ως προς το φύλο τους άτομα, η νέα πραγματικότητα έρχεται μαζί και με ένα ολόκληρο νέο «λεξικό» εννοιών. Κάπου ανάμεσα σε όλα αυτά, φαίνεται πως ξεφυτρώνει και μια έννοια ήδη γνωστή από την αρχαιότητα που πλέον εφαρμόζεται στη σύγχρονη πραγματικότητα: αυτή των πλατωνικών σχέσεων. Τέτοια παραδείγματα σχέσεων καταγράφει και σχετικό ρεπορτάζ του BBC.

Όπως αυτό της Deena Lilygren που παρά το γεγονός ότι είναι παντρεμένη και έχει οικογένεια με τον σύζυγό της, έχει επιλέξει ως πλατωνική σύντροφο εφ’ όρου ζωής τη φίλη της Maggie Brown. Την οποία και θεωρεί βασική της σύντροφο, με τον τρόπο που συνηθίζεται σε ερωτικές ή έγγαμες σχέσεις. Παρομοίως, οι April Lee και Renee Wong έχουν επιλέξει να μοιραστούν στο πλαίσιο της πλατωνικής τους σχέσης και πιο πρακτικά ζητήματα, όπως την οικονομική υποστήριξη μεταξύ τους.

Μήπως όμως η πραγματικότητα που περιγράφουμε δεν είναι και τόσο νέα;

Πέρα από την προέλευση του όρου που πάει πολύ πίσω στον χρόνο και τον Πλάτωνα, αρκεί να κοιτάξουμε πίσω, στον 18ο αιώνα, οπότε και ήταν αρκετά διαδεδομένες, ανάμεσα κυρίως σε άντρες, οι «ρομαντικές φιλίες» -είτε ήταν queer φύσεως είτε όχι. Στα μέσα του 19ου αιώνα, πάλι, είχαμε τους λεγόμενους «Γάμους της Βοστώνης».

Ως τότε και κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατίας ήταν πολύ σύνηθες να συνάπτονται σχέσεις και γάμοι με κύριο σκοπό τους πρακτικούς λόγους επιβίωσης. Γύρω στο 1860, όμως, άρχισε να ανθίζει το φαινόμενο των «Γάμων της Βοστώνης», με τους οποίους δύο γυναίκες ανέπτυσσαν μεταξύ τους μια μακρόχρονη σχέση και μοιραζόντουσαν έτσι τη ζωή τους χωρίς να χρειάζεται να βρεθεί κάποιος σύζυγος για να εξασφαλίσει τα προς το ζην.

Παραμένει θολό ωστόσο, λόγω της εποχής, αν πίσω από αυτούς τους «γάμους» ελλόχευαν και ανομολόγητες λεσβιακές σχέσεις. Από εκείνη την εποχή και μέχρι πριν κάποιες δεκαετίες, οι σχέσεις εξελίχθηκαν κυρίως στην πιο «κλασική» μορφή με την οποία τις γνωρίζουμε, δηλαδή, σε μια ολιστική προσέγγιση του έρωτα που συνδυάζει μια συντροφική, ρομαντική, σεξουαλική αλλά και πρακτική ένωση. Τάση που σταδιακά βέβαια, άρχισε και πάλι να αναζυμώνεται.

Παρά τη «δυσανεξία» που ακόμα καλά κρατεί από ένα συντηρητικό μέρος της κοινωνίας απέναντι σε «μη παραδοσιακές» σχέσεις, οι πλατωνικές συντροφικές σχέσεις φαίνεται πως έρχονται να αποτελέσουν ένα ακόμα λιθαράκι του ψηφιδωτού του σύγχρονου, πιο ελεύθερου τρόπου που συνάπτονται πλέον οι στενές ανθρώπινες σχέσεις αλλά και οι σχέσεις ζωής. Ακόμα κι αν στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου νέες.

www.kathimerini.gr