Ποιοι και πότε θα χρειαστούν τέταρτη δόση

Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών παρακολουθεί όλα τα δεδομένα που συλλέγονται, αλλά και τις αναλύσεις σχετικά με την αποτελεσματικότητα της τέταρτης δόσης σε άτομα που είτε λόγω ηλικίας είτε λόγω προβλημάτων υγείας χαρακτηρίζονται υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσηση, προκειμένου να αποφανθεί πότε θα μπορεί να χορηγηθεί τέταρτη δόση και σε ποιες ομάδες πληθυσμού. Σύμφωνα με την καθηγήτρια Παιδιατρικής του ΕΚΠΑ, μέλος της Επιτροπής, Βάνα Παπαευαγγέλου, θα χρειαστούν τουλάχιστον άλλες δύο εβδομάδες προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις για το θέμα αυτό.

Την απόφαση θα επηρεάσει και η θέση του FDA (Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων), ο οποίος έχει κληθεί να εξετάσει αίτηση της Pfizer για έγκριση της χορήγησης τέταρτης δόσης σε άτομα άνω των 65 ετών. «Τον Απρίλιο αναμένεται να υλοποιηθεί προγραμματισμένη συνάντηση των ειδικών επιστημόνων του FDA για την αξιολόγηση των δεδομένων που έχει υποβάλει η Pfizer», σημειώνει στην «Κ» ο καθηγητής Φαρμακολογίας, Φαρμακογονιδιωματικής και Ιατρικής Ακρίβειας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας, Ευάγγελος Μανωλόπουλος.

Τα δεδομένα του Ισραήλ

Οπως αναφέρει ο καθηγητής, η Pfizer στηρίζει την αίτησή της σε δεδομένα του Ισραήλ, όπου η τέταρτη δόση χορηγείται σε άτομα άνω των 60 ετών και στο υγειονομικό προσωπικό. Σύμφωνα με αυτά τα δεδομένα, η τέταρτη δόση αποκαθιστά το επίπεδο των αντισωμάτων που επιτυγχάνονται με την τρίτη δόση και μειώνει την πιθανότητα μόλυνσης από τον ιό.

Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο New England Journal of Medicine, το 18% των επαγγελματιών υγείας που ελέγχθηκαν και είχαν κάνει την τέταρτη δόση μολύνθηκαν, έναντι 25% των ατόμων που είχαν κάνει τρεις δόσεις. «Σε ηλικιωμένους που δεν κάνουν πολύ υψηλή ανοσία λόγω ανοσογήρανσης η προστασία είναι πιο ισχυρή», επισημαίνει ο κ. Μανωλόπουλος, ο οποίος θεωρεί το πιθανότερο σενάριο να εγκριθεί η χορήγηση της τέταρτης δόσης για τα άτομα άνω των 65 ετών.

«Στη χώρα μας μπορεί να εξεταστεί η χορήγηση από την ηλικία των 60 ετών και άνω. Μάλιστα φαίνεται ότι οι αποφάσεις θα συμπέσουν χρονικά και με μια περαιτέρω χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων που ισχύουν τώρα για την αποφυγή της διασποράς του ιού», τονίζει και προσθέτει ότι δεν αποκλείεται η απόφαση αυτή να επεκταθεί και σε άτομα με χρόνιες παθήσεις και υψηλό κίνδυνο για σοβαρή νόσηση ανεξαρτήτως ηλικίας. Το ερώτημα παραμένει πότε θα κληθεί ο υπόλοιπος πληθυσμός να εμβολιαστεί ξανά.

Οπως επισημαίνει ο κ. Μανωλόπουλος, «όλα συντείνουν στο ότι θα πρέπει να προλάβουμε το επόμενο φθινόπωρο, όταν αναμένεται να υπάρξει η επόμενη έξαρση της COVID-19. Φυσικά αυτό δεν είναι απόλυτα σίγουρο, καθώς ο ιός τουλάχιστον έως τώρα έχει δείξει ότι μπορεί να μεταδίδεται και το καλοκαίρι. Πάντως, εάν δεν αλλάξει κάτι δραματικά, εκτιμώ ότι κάποια στιγμή εντός του καλοκαιριού θα υπάρξει σύσταση για το πότε θα εμβολιαστεί ξανά ο γενικός πληθυσμός. Η επιστημονική κοινότητα περιμένει ανακοινώσεις για τις νέες εκδόσεις των mRNA εμβολίων που ετοιμάζουν οι εταιρείες.

Η πιο “ομιλητική” Pfizer έχει ανακοινώσει ότι έχει ετοιμάσει εμβόλιο που θα καλύπτει και την “Ομικρον” και το οποίο ήδη δοκιμάζεται σε μικρή κλινική μελέτη. Μάλιστα σύμφωνα με την εταιρεία, μέσα στον Μάρτιο θα ανακοινώσει τα αποτελέσματα της μελέτης. Πάντως, το επικρατέστερο σενάριο, εφόσον συνεχιστεί η πορεία της πανδημίας όπως είναι σήμερα και δεν εμφανιστεί ένα νέο στέλεχος με εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά που θα ανατρέψει τους σχεδιασμούς, είναι προς το τέλος του καλοκαιριού με αρχές φθινοπώρου να κληθούμε να εμβολιαστούμε όλοι με μια βελτιωμένη έκδοση του εμβολίου που θα έχει μεγαλύτερο εύρος προστασίας και θα καλύπτει τις γνωστές παραλλαγές. Δεν θα μιλάμε για τέταρτη δόση, αλλά για έναν νέο κύκλο εμβολιασμού ή για ετήσιο εμβολιασμό».

Ο κ. Μανωλόπουλος σημειώνει ότι «από εκεί και πέρα αναμένονται δεύτερης και τρίτης γενιάς εμβόλια πιο σύνθετα, με μεγαλύτερη “αντοχή” σε νέες μεταλλάξεις, στόχευση σε περισσότερες περιοχές του ιού και πιθανόν και μεγαλύτερη διάρκεια. Με όλη αυτή την έρευνα που έχει ξεκινήσει οδεύουμε σε πιο αποτελεσματικές λύσεις. Εκτιμώ ότι το 2023 θα έχουμε αλματώδεις εξελίξεις, με νέες γενιές εμβολίων πιο αποτελεσματικές και ευρείας προστασίας έναντι του ιού», καταλήγει ο καθηγητής.

Υψηλοί δείκτες εξουδετερωτικών αντισωμάτων παρατηρούνται στον γενικό πληθυσμό τουλάχιστον πέντε μήνες μετά την τρίτη δόση του εμβολίου. Οπως ανέφερε ο καθηγητής Αιματολογίας του ΕΚΠΑ Ευάγγελος Τέρπος κατά τη διάρκεια εκδήλωσης της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, μελέτη μέτρησης αντισωμάτων έναντι του SARS-CoV-2 μετά τον εμβολιασμό υγειονομικών που διενεργεί η Θεραπευτική Κλινική του ΕΚΠΑ έδειξε ότι το ποσοστό των εξουδετερωτικών αντισωμάτων πέντε μήνες μετά την τρίτη δόση υπερβαίνει το 90%.

Το ποσοστό αυτό δηλώνει υψηλή προστασία έναντι του ιού. «Αρα θεωρώ ότι τουλάχιστον οι πολίτες έως την ηλικία των 65 ετών τουλάχιστον έξι μήνες μετά την τρίτη δόση θα διατηρούν υψηλό τίτλο αντισωμάτων», τόνισε ο κ. Τέρπος. Εως και τα μέσα της εβδομάδας περίπου 5.550.000 πολίτες είχαν κάνει την τρίτη δόση του εμβολίου έναντι της COVID-19. Οι άνω των 60 ετών και οι υγειονομικοί που έσπευσαν να κάνουν την τρίτη δόση μόλις δόθηκε το πράσινο φως ήδη μετρούν κοντά στους έξι μήνες από την τελευταία φορά που εμβολιάστηκαν.

«Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η τρίτη δόση τουλάχιστον γι’ αυτό το διάστημα προστατεύει από σοβαρή νόσο και από θάνατο», τονίζει στην «Κ» ο κ. Μανωλόπουλος και προσθέτει πως «φαίνεται ότι δεν είναι τόσο αποτελεσματική η τρίτη δόση σε ό,τι αφορά την προστασία από μόλυνση με τις παραλλαγές “Ομικρον” και “Ομικρον 2”. Ωστόσο, αυτοί που θα κολλήσουν θα περάσουν τη νόσο ήπια και σε ελάχιστες περιπτώσεις θα χρειαστούν νοσηλεία και διασωλήνωση».