Παγκόσμιες οι επιπτώσεις της σύρραξης

Οι περισσότεροι αναλυτές αναμένουν νέα εκτίναξη των τιμών αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου τη Δευτέρα, όταν ανοίξουν οι αγορές.

Σε μία πολεμική αναμέτρηση ένας από τους στόχους που μπαίνουν στο σκοπευτικό των εμπλεκομένων πλευρών είναι οι ενεργειακές εγκαταστάσεις, διυλιστήρια, πλατφόρμες εξόρυξης καυσίμων, δίκτυα κ.λπ. Δεν άργησε να συμβεί και αυτό, μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, ως ήταν αναμενόμενο. Το Ισραήλ έπληξε μονάδες επεξεργασίας φυσικού αερίου που συνδέονται με το μεγάλο κοίτασμα SouthPars στον Περσικό Κόλπο.

Οι δύο αυτές μονάδες βομβαρδίστηκαν, με αποτέλεσμα οι ιρανικές Αρχές να διακόψουν εν μέρει την παραγωγή στο κοίτασμα, το οποίο είναι το μεγαλύτερο παγκοσμίως. Παράλληλα, οι Ισραηλινοί έπληξαν δύο αποθήκες πετρελαίου στο Σαχράν στην Τεχεράνη, οι οποίες υπέστησαν ζημιές και φλέγονται. Το Ιράν απάντησε στοχεύοντας το διυλιστήριο της Χάιφα. Όμως, δεν είναι και ανώδυνα τα πλήγματα του Ιράν κατά των ενεργειακών υποδομών του Ισραήλ, όχι μόνο για το ίδιο το Ισραήλ, αλλά κυρίως για την Ε.Ε. και τις γειτονικές χώρες της Μέσης Ανατολής.

Οι θαλάσσιες πλατφόρμες εξόρυξης του Ισραήλ στην Ανατολική Μεσόγειο αποτελούν βασικό κόμβο παραγωγής και εξαγωγής φυσικού αερίου, ιδίως προς την Αίγυπτο και την Ιορδανία. Από εκεί, σημαντικές ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) επανεξάγονται στην Ευρώπη, ιδιαίτερα μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τον περιορισμό των ευρωπαϊκών εισαγωγών από τη Ρωσία. Μία τέτοια επίθεση σε αυτές τις υποδομές θα προκαλέσει προσωρινή διακοπή της ροής, πανικό στις αγορές και εκτόξευση των τιμών ενέργειας.

Η Ευρώπη, που ήδη βιώνει τις συνέπειες της ενεργειακής εξάρτησης και των γεωπολιτικών εντάσεων, θα κληθεί να καλύψει τα κενά με πιο ακριβούς ή απομακρυσμένους προμηθευτές, όπως οι ΗΠΑ και το Κατάρ. Η πίεση στους καταναλωτές, τις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις θα είναι άμεση. Η ενεργειακή ασφάλεια δεν είναι δεδομένη. Η διεθνής κοινότητα οφείλει να επενδύσει όχι μόνο σε νέες πηγές ενέργειας, αλλά και σε σταθερές γεωπολιτικές σχέσεις, μηχανισμούς διαχείρισης κρίσεων και επιτάχυνση της μετάβασης κυρίως σε εγχώριεςπηγές. Η εποχή που η ενέργεια ήταν απλώς οικονομικό ζήτημα έχει περάσει.

Οι περισσότεροι αναλυτές αναμένουν νέα εκτίναξη των τιμών αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου τη Δευτέρα, όταν ανοίξουν οι αγορές. Στην εποχή των διεθνών ενεργειακών αλληλεξαρτήσεων οι υποδομές πετρελαίου και φυσικού αερίου του Ιράν αποτελούν έναν νευραλγικό κρίκο στην παγκόσμια ενεργειακή αλυσίδα. Το Ιράν, ως ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς πετρελαίου στον κόσμο, στηρίζεται σε ένα εκτεταμένο δίκτυο ενεργειακών εγκαταστάσεων. Η καταστροφή τους θα μπορούσε να προκαλέσει παγκόσμιες αναταράξεις με σοβαρές πολιτικο-οικονομικές συνέπειες.

Ας δούμε ποιες είναι οι πιο σημαντικές στρατηγικές ενεργειακές υποδομές του Ιράν.

Το λιμάνι Χαργκ, από όπου διέρχεται σχεδόν το 90% των ιρανικών εξαγωγών πετρελαίου, τα διυλιστήρια Αμπαντάν και Μπαντάρ Αμπάς, και το υπεράκτιο κοίτασμα φυσικού αερίου SouthPars, είναι μόνο μερικά παραδείγματα της κρίσιμης ενεργειακής υποδομής του Ιράν. Αυτές οι εγκαταστάσεις συνιστούν στόχους υψηλής γεωπολιτικής αξίας και ευαλωτότητας.

Η μείωση της παραγωγής θα έχει άμεση επίδραση στη διεθνή αγορά, αλλά ειδικά στην Ασία (Κίνα, Ινδία), που εξαρτάται από το ιρανικό πετρέλαιο. Η καταστροφή του λιμανιού Χαργκ θα ισοδυναμούσε με σχεδόν πλήρη διακοπή των εξαγωγών του Ιράν. Αυτό θα προκαλούσε παγκόσμια ανησυχία για την επάρκεια της προσφοράς, θα αύξανε τα ασφάλιστρα μεταφοράς ενέργειας στον Περσικό Κόλπο και θα πίεζε τον ΟΠΕΚ να καλύψει το κενό – κάτι που δεν είναι άμεσα εφικτό.

Οι επιπτώσεις δεν θα περιορίζονταν στην εσωτερική οικονομία του Ιράν, αλλά θα επηρέαζαν και την εμπιστοσύνη των διεθνών αγορών, εντείνοντας τις πιέσεις στην τιμή του πετρελαίου και την πολιτική αστάθεια.

*Ο Μιχάλης Χριστοδουλίδης είναι ενεργειακός επιθεωρητής–αναλυτής διπλωματούχος μηχανολόγος μηχανικός ΑΠΘ

www.vradini.gr